صفحه ۳۰۸

12- استقلال قاضی

روشن است که انسجام نظام و سلامت حکومت و جامعه متوقف بر سالم بودن تشکیلات قضایی و نیرومند بودن آن است، چنانچه پیش از این نیز یادآور شدیم.

و این حاصل نمی گردد مگر با استقلال قاضی و برخوردار بودن او از توان و قدرت سیاسی و اقتصادی کامل تا کسی در جذب او چشم طمع نبندد و تهدید و اجبار و التفات و محبت در وی کارگر نیفتد.

امیرالمؤمنین (ع) در عهدنامه خود به مالک اشتر به این نکته مهم توجه فرموده و پس از آنکه ویژگی های قاضی را برشمرده می‎فرماید:

"آنگاه با جدیت هرچه بیشتر قضاوتهای قاضی خویش را بررسی کن و در بذل و بخشش به او سفره سخاوتت را بگستر، آنچنان که نیازمندی اش از بین برود و حاجت و نیازی به مردم پیدا نکند، و از نظر منزلت و مقام آنقدر مقامش را نزد خود بالا ببر که هیچ کدام از یاران نزدیکت به نفوذ در او طمع نکنند، و از توطئه این گونه افراد در نزدت در امان باشد. در آنچه گفتیم با دقت بنگر...".ثم اکثر تعاهد قضائه وافسح له فی البذل ما یزیل علته و تقل معه حاجته الی الناس. و اعطه من المنزلة لدیک مالایطمع فیه غیره من خاصتک لیامن بذلک اغتیال الرجال له عندک، فانظر فی ذلک نظرا بلیغا. (نهج البلاغه، فیض 1010/، لح 435/، نامه 53)

پس واجب است قاضی همواره در فکر واراده مستقل، و در موضع و تصمیم هایش قوی و قاطع باشد، و تحت تأثیر هیچ یک از قدرتهای سیاسی و اقتصادی قرار نگیرد.

و به همین جهت قوه قضاییه را به عنوان یک قوه مستقل به شمار آورده اند که تحت تأثیر سایر قوا نبوده و بتواند سیطره خود را به همه سلسله مراتب قوه اجرائیه گسترش دهد، و همه وزراء و استانداران و کارگزاران از آن حساب ببرند. و چنانچه ملاحظه فرمودید شخص امیرالمؤمنین (ع) نیز در زمان خلافت خویش با طرف

صفحه ۳۰۷ صفحه ۳۰۹
ناوبری کتاب