مستند تقلید روایاتی همچون توقیع شریف و روایت تفسیر امام و اخبار دیگری از این قبیل باشد، اطلاق در آن اقتضای عموم و عدم تعین اعلم را دارد. اما اگر مستند تقلید بنا عقلاء در مراجعه جاهل هر فن به اهل خبره آن فن باشد، در این صورت تأسیس شرعی نیست، و ظاهرا عقلا در صورت علم اجمالی یا تفصیلی به اختلاف علما در مسائل مبتلابه خویش - نظیر مراجعه به پزشک - اعلم را بر غیر اعلم مقدم میشمارند، بلکه در همه مسائل مهم این گونه است، مثلا مریضی که بیم تلف وی میرود مقید هستند که به پزشک متخصص مراجعه کنند، مگر در مواردی که فتوا و نظر غیر اعلم مطابق با احتیاط باشد یا از آن اطمینان و وثوق بیشتری حاصل گردد.
بلی، در مسائل ساده غیر مهم ممکن است به دلیل آسانتر بودن و یا نزدیک تر و راحت تر بودن مرجع مربوطه آنها و نظیر آن به غیر اعلم نیز مراجعه کنند.
البته روشن است که همه مسائل دینی هم نزد شارع مقدس و هم نزد مسلمانان مهم است و "اشتغال یقینی برائت یقینی میخواهد" و "اصالت عدم حجیت" نیز اقتضای تعین اعلم را دارد.
10- توجه ویژه اسلام به قسط و عدل و داوری به حق
[شریعت مقدس اسلام همواره به قسط و عدل و داوری به حق توجه و عنایت ویژه ای مبذول فرموده، که در اینجا به عنوان نمونه برخی آیات و روایات در این زمینه را یادآور میشویم. قابل ذکر است که ترتیب درج آیات در اینجا بدین ترتیب است که ابتدا آیات مربوط به قسط سپس آیات مربوط به عدل و حق درج شده است:]
1- لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط و انزلنا الحدید فیه بأس شدید و منافع للناس حدید (57)25/ همانا ما پیامبران خود را با ادله و
.jpg)
