آیت‌الله منتظری

دلیل پنجم: برخی روایات که بر مقدم داشتن افقه بر دیگران دلالت دارد.

درمقبوله عمر بن حنظله آمده بود: "عرض کردم: اگر هر یک از دو طرف نزاع یکی از صحابه ما را به قضاوت انتخاب کرد و رضایت دارند که هر دو در مورد آنان نظر دهند ولی نظر آن دو با یکدیگر اختلاف پیدا کرد و منشاء اختلاف نظر آن دو اختلاف در حدیث [یا اختلاف در برداشت از حدیث ] شما بود؟بسیار اتفاق می‎افتد که منشاء اختلاف در حکم یا فتوا اختلاف در احادیثی است که به دست ما رسیده، مثلا در منجزات مریض حضرت فرمود: حکم آن است که عادلترین، فقیه ترین، راستگوترین در گفتار و پارساترین آن دو حکم کرده، و به آنچه دیگری حکم کرده توجهی نمی شود."الحکم ما حکم به اعدلهما وافقههما و اصدقهما فی الحدیث و اورعهما، و لایلتفت الی ما یحکم به الآخر. (وسائل ‏75/18، ابواب صفات قاضی، باب 9، حدیث 1) در این روایت به نقل کافی اعتماد شده است. (کافی ‏47/1، کتاب فضل علم، باب اختلاف حدیث، حدیث 10)

و صدوق (ره) به سند خویش از داود بن حصین روایت کرده که وی از امام صادق (ع) - در مورد دو مردی که اتفاق کردند در مورد اختلافی که با یکدیگر پیدا کرده بودند قضاوت خود را به نزد دو نفر عادل مورد اتفاق خویش ببرند ولی آن دو در قضاوت اختلاف نظر پیدا کردند - پرسش نمود که حکم کدام یک از این دو نافذ است ؟ حضرت فرمود: "آن کس که فقیه تر و داناتر به احادیث ما و پارساتر است، حکمش نافذ است، و به نظر دیگری توجه نمی شود." این روایت را شیخ نیز نقل کرده است.ینظر الی افقههما و اعلمهما باحادیثنا و اورعهما فینفذ حکمه، ولایلتفت الی الآخر. (وسائل ‏80/18، ابواب صفات قاضی، باب 9، حدیث 20) باز شیخ به سند خویش از موسی بن اکیل از امام صادق (ع) روایت کرده که گفت: آن حضرت از مردی که بین او و بین برادرش نزاعی در حقی درگرفته بود و هر دو در مورد دو نفر توافق کرده بودند که بین آنان قضاوت کنند و آن دو در حکم اختلاف کرده بودند مورد پرسش قرار گرفت،