آیت‌الله منتظری

مگر اینکه کاملا خردمند باشد و به کتاب و ناسخ و منسوخ و عام و خاص و مستحب و واجب و محکم و متشابه آن آگاه باشد و نیز سنت و ناسخ و منسوخ آن را بداند و با لغت آشنا باشد و به معانی کلام عرب احاطه کامل داشته باشد و وجوه مختلف اعراب را بداند، از محارم الهی احتراز کند و نسبت به دنیا زاهد باشد، به انجام کارهای نیک عشق بورزد و از گناهان کبیره اجتناب کند، و از هوای نفس به شدت برحذر باشد، و به تقوا عشق بورزد. پس اگر این صفات و ویژگی ها را که یادآور شدیم دارا باشد جایز است قضاوت و حل و فصل اختلافات مردم را به عهده بگیرد."نهایه 337/

"کسی که مسؤولیت قضاوت را به عهده می‎گیرد واجب است در حکمی که به وی ارجاع داده می‎شود آگاه به حق باشد، به دلیل اجماع طایفه [امامیه ] و نیز به این دلیل که به عهده گرفتن چیزی که انسان نسبت به آن آگاهی ندارد عقلا قبیح است و انجام آن جایز نیست. و نیز حاکم از سوی خداوند متعال صاحب اختیار است و نایب پیامبر(ص) است، در این صورت در ناپسند بودن قضاوت بدون علم تردیدی نیست. و نیز بر اساس گفتار خداوند متعال که می‎فرماید: "و من لم یحکم بما انزل الله فاولئک هم الکافرون مائده (5) 44/ و هر کس بدانچه خداوند نازل فرموده قضاوت نکند همانا بی تردید از کافران است" و کسی که از روی تقلید قضاوت کند یقین ندارد که بدانچه خداوند نازل فرمود "قضاوت کرده است."جوامع الفقهیه 562/

"و نیز قضاوت برای عالمی که به طور مستقل اهلیت صدور فتوا را نداشته باشد منعقد نمی گردد، و آشنایی با فتوای علما برای وی کافی نیست؛ و باید به احکام همه آنچه به وی سپرده شده و حکم قرار داده می‎شود آگاه باشد، و اگر بسیار فراموشکار