صفحه ۲۳۳

14- در سنن ابی داود با ذکر سند از علی (ع) روایت شده که فرمود:

"پیامبرخدا(ص) مرا به عنوان قاضی به یمن فرستاد، گفتم: ای رسول خدا، مرا با اینکه نوجوان هستم و علم چندانی به قضاوت ندارم به یمن می‎فرستی ؟ آن حضرت (ص) فرمود: خداوند به زودی قلب تو را هدایت و زبانت را استوار می‎دارد، پس آنگاه که دو طرف نزاع در روبروی تو نشستند قضاوت مکن تا همان گونه که از نفر اول شنیده ای سخن دیگری را نیز بشنوی؛ چرا که این کار امر قضاوت را بر تو روشن تر می‎کند، آنگاه فرمود: از آن زمان من همواره قاضی بودم یا اینکه از آن پس در قضاوتی تردید نکردم."عن علی (ع) قال: بعثنی رسول الله (ص) الی الیمن قاضیا فقلت: یا رسول الله، ترسلنی و انا حدیث السن و لاعلم لی بالقضاء؟ فقال: ان الله سیهدی قلبک و یثبت لسانک، فاذا جلس بین یدیک الخصمان فلا تقضین حتی تسمع من الآخر کما سمعت من الاول فانه احری ان یتبین لک القضاء، قال: فمازلت قاضیا او ما شککت فی قضاء بعد. (سنن ابی داود ‏270/2، کتاب الاقضیه، باب چگونگی قضاوت)

و از عمر بن خطاب درباره آن حضرت (ع) منقول است که گفت:

"علی در قضاوت از همه ما عالم تر است."مسند احمد 113/5

15- باز در همان کتاب با ذکر سند از برخی اصحاب معاذ بن جبل روایت شده که چون پیامبرخدا(ص) اراده کرد معاذ را به یمن بفرستد فرمود:

"هنگامی که به نزدت قضاوت آوردند چگونه قضاوت می‎کنی ؟ عرض کرد: طبق کتاب خدا. فرمود: اگر در کتاب خدا نیافتی ؟ گفت: طبق سنت رسول خدا(ص). فرمود: اگر در سنت رسول خدا و در کتاب خدا نیافتی ؟ گفت: نظر خویش را اجتهاد می‎کنم و کوتاهی نمی کنم. پس رسول خدا(ص) به سینه اش زد و فرمود: سپاس خدای را که فرستاده فرستاده خدا را بدانچه مورد رضایت فرستاده خداست موفق داشت."قال (ص): "کیف تقضی اذا عرض بک قضاء؟ قال: اقضی بکتاب الله. قال: "فان لم تجد فی کتاب الله ؟" قال: فبسنة رسول الله (ص) قال: "فان لم تجد فی سنة رسول الله (ص) و لا فی کتاب الله ؟" قال: اجتهد رأیی ولا آلو. فضرب رسول الله (ص) صدره و قال: "الحمدالله الذی وفق رسول رسول الله لما یرضی رسول الله." (سنن ابی داود ‏272/2، کتاب الاقضیه، باب اجتهاد الرأی فی القضاء)

16- در سنن ابن ماجه با ذکر سند از معاذ بن جبل روایت نموده که گفت: چون

ناوبری کتاب