صفحه ۱۸۴

جانشینان مرا رحمت کند"- سه مرتبه فرمود - به آن حضرت گفته شد: جانشینان شما چه کسانی هستند ای رسول خدا(ص)؟ فرمود: "آنان که پس از من می‎آیند و احادیث و سنت مرا از من روایت می‎کنند، و آنها را پس از من به مردم تعلیم می‎دهند.""اللهم ارحم خلفائی" ثلاث مرات فقیل له: یا رسول الله، و من خلفاؤک ؟ قال: "الذین یأتون من بعدی و یروون عنی احادیثی و سنتی، فیعلمونها الناس من بعدی." (وسائل ‏66/18، ابواب صفات قاضی، باب 8، حدیث 53)

زیرا آنچه از کلمه "خلفا - جانشینان" به ذهن می‎رسد جانشینی آن حضرت در همه شؤون عمومی و اجتماعی است که هر سه منصب را شامل می‎گردد.

و نیز فرمایش امام عصر - عجل الله - در توقیع شریف که پیش از این خوانده شد که فرمود:

"پیشامدهای نوپدید را به روات احادیث ما مراجعه کنید که آنان حجت من بر شما، و من حجت خداوند بر آنانم."و اما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواة حدیثنا، فانهم حجتی علیکم، و انا حجة الله علیهم. (وسائل ‏101/18، ابواب صفات قاضی، باب 11، حدیث 9).

زیرا مراد به حوادث، هر امر نوپدیدی است که در هر زمان و مکان برای مسلمانان به وجود می‎آید که هویت آن برای آنان مشکل می‎شود یا حکم منطبق بر آن را نمی دانند.

از این روایت نیز استفاده می‎شود که مرجع علم به کلیات احکام شرع، و علم به حوادث واقعه یک شخص است.

پس امام عصر - عجل الله - فقیهی را که فقه وی بر روایات اهل بیت (ع) مستند باشد مرجع هر دو امر - هم افتاء و هم ولایت - قرار داده است. و نیز روایتی که از امام حسین (ع) خوانده شد که فرمود: "جایگاه جریان امور و احکام به دست علمای بالله است که بر حلال و حرام خداوند امین هستند."ذلک بان مجاری الامور و الاحکام علی ایدی العلماء بالله، الامناء علی حلاله و حرامه. (تحف العقول 238/). که در اینجا منصب ولایت و حکومت را برای کسانی که حق صدور فتوا دارند قرار داده است.

ناوبری کتاب