صفحه ۱۶۸

ابوبصیر لیث بن بختری مرادی، محمد بن مسلم و زراره هستند؛ چهار برگزیده ای که امین بر حلال و حرام خداوندند، اگر اینان نبودند آثار نبوت می‎گسست و به کهنگی می‎گرائید."بشر المخبتین بالجنة : بریدبن معاویه العجلی، و ابوبصیر لیث بن البختری المرادی، و محمد بن مسلم، و بریدة بن معاویة العجلی اربعة بخباء امناء الله علی حلال و حرامه لولاهولاء انقطعت آثار النبوة و اندرست. (وسائل ‏103/18، باب 11، از ابواب صفات قاضی، حدیث 14).

19- باز هم ایشان از سلیمان بن خالد روایت نموده که گفت: از امام صادق (ع) شنیدم که می‎فرمود:

"کسی را نیافتم که یاد ما و احادیث پدرم را زنده کرده باشد مگر زراره، و ابوبصیر لیث مرادی، و محمد بن مسلم، و برید بن معاویه عجلی؛ و اگر اینان نبودند هیچ کس این مسائل را دریافت نمی کرد. اینان پاسداران دین و امناء پدرم بر حلال و حرام خداوندند."ما اجد احدا احیا ذکرنا و احادیث ابی (ع) الازرارة، و ابوبصیر لیث المرادی، و محمد بن مسلم، و بریدبن معاویة العجلی، و لولاهؤلاء ما کان احد یستنبط هذا، هؤلاء حفاظ الدین و امناء ابی علی حلال الله و حرامه... (وسائل ‏104/18، ابواب صفات قاضی، باب 11، حدیث 21)

ظاهرا این گونه روایات علی رغم زیادی آن در مقام جعل حجیت تعبدی برای خبر یا فتوای فرد ثقه نیست، بلکه مفاد آن تأیید و امضای همان سیره مستمره عقلائی و بیان مصداق برای موضوع آن است. و این مطلبی است شایان توجه.نکته ای که در ارتباط با این دسته از روایات قابل توجه است این است که راوی همه این روایت ها "کشی" است، و هیچ یک از اینها در کتب اربعه نیامده است؛ مرحوم آیة الله بروجردی اگر روایتی در کتب اربعه نیامده بود به آن اعتنا نمی کرد، ایشان می‎فرمود: کتب اربعه از جوامع حدیثی نقل شده که در همه اعصار خوانده می‎شده است؛ ولی اینکه مثلا یک کتاب آورده اند خدمت مرحوم مجلسی به عنوان صحیفة الرضا تألیف مرحوم صدوق، آیا واقعا آن کتاب صحیفة الرضا بوده است ؟!!(الف - م، جلسه 136 درس)

دسته چهارم:

روایاتی که به صدور فتوا فرمان داده و مردم را به آن تشویق نموده است، از آن

ناوبری کتاب