صفحه ۱۶۲

8- در تفسیر منسوب به امام عسکری (ع) آمده است:

"پس، اما هر یک از فقها که نگهبان نفس، حافظ دین، مخالف هوی و مطیع امر مولای خود باشد، بر عوام است که از وی تقلید کنند، و این نیست جز برای برخی از فقها شیعه نه همه آنان."فاما من کان من الفقهاء صائنا لنفسه حافظا لدینه مخالفا علی هواه مطیعا لامر مولاه فللعوام ان یقلدوه، و ذلک لایکون الابعض فقها الشیعة لا جمیعهم. (وسائل ‏95/18، ابواب صفات قاضی، باب 10، حدیث 20)

این روایت را طبرسی نیز در اواخر احتجاج از آن حضرت نقل کرده است.احتجاج طبرسی 255/ =چاپ دیگر‏263/2.

راوی این تفسیر [تفسیر منسوب به امام عسکری (ع)] صدوق (ره) است که از ابی الحسن محمد بن قاسم مفسر استرآبادی خطیب نقل کرده که گفت: حدیث کرد مرا ابویعقوب یوسف بن محمد بن زیاد و ابوالحسن علی بن محمد بن سیار که این هر سه (از نظر وثاقت و اعتماد به نقل آنان) ناشناخته (مجهول) هستند، اگرچه در کتاب تنقیح المقال تلاش شده که اینان موثق قلمداد شوند.ر.ک . تنقیح المقال ‏175/3 و 336 و 305/2

و صرف اینکه مرحوم صدوق از آنان روایت نقل کرده دلیل برتوثیق آنان نیست؛ چرا که وی در غیر کتاب من لایحضره الفقیه از افراد غیر موثق احادیث بسیاری نقل فرموده، و کتاب فقیه نیز این چنین است. و برخی از بزرگان که از جمله آنان ابن غضائری است قطع دارند به اینکه این تفسیر جعلی است و گفته اند: در آن مطالبی آمده که با صدور آن از امام (ع) مناسب نیست.

اما دلالت روایت واضح است و اطلاق آن، دلالت بر حجیت مطلق قول فقیه واجد شرایط دارد، چه از قول وی اطمینان و وثوق حاصل شود یا نشود. و شاید اینکه کلمه وجوب تقلید در روایت نیامده به خاطر این است که فرد بین تقلید و احتیاط مخیر است.

9- کشی به سند خویش از احمد بن حاتم بن ماهویه روایت کرده که گفت: به آن

ناوبری کتاب