صفحه ۱۴۶

بلی همه پیامبران و پیامبراکرم (ص) و نیز ائمه دوازده گانه از عترت پیامبر - علیهم السلام - در نزد ما معصوم از گناه و خطا هستند، و محل بحث آن در کتابهای کلام [اصول عقاید] است که می‎توان مراجعه نمود.

7- باز بودن باب اجتهاد برای همگان

از آنچه تاکنون گفته شد روشن شد که پایه حکومت حق و اساس همه اعمال مسلمانان در شؤون مختلف زندگی، احکام خداوند - تبارک و تعالی - است؛ احکامی که به وسیله وحی بر پیامبر بزرگوارش نازل شده و همه در آن شرکت دارند؛ و منابع و مصادر آن، کتاب عزیز و سنت استوار و عقل قطعی تهی از اوهام است.

بر هر کس واجب است اولا وبالذات به این منابع مراجعه کند و احکام زندگی خویش را از آنها استخراج کند.

پس آنکه توان مراجعه به این منابع و استنباط از آنها را دارد، مطابق آنچه استنباط و برداشت کرده عمل می‎کند؛ و آنکه قدرت استنباط ندارد، به ناچار به فتوای کسی که توان استنباط دارد مراجعه می‎کند این مراجعه از باب مراجعه هر ناآگاه در مسائل تخصصی به فرد خبره و آگاه به آن فن است، و درحقیقت برای افراد ناآگاه و جاهل این یک راه عادی و متعارف برای آگاهی یافتن از احکام الهی است ولکن یک آگاهی کلی و اجمالی.

از این رو برای فتوای فقیه موضوعیت و سببیتی [برای تشریع احکام ] نیست، بلکه صرفا یک راه است نظیر سایر راههای عقلائی و شرعی که گاهی مطابق با واقع است و گاهی خیر؛ به همین جهت احوط و بلکه اقوی این است که در مسائل اختلافی شرعی، فرد غیر مجتهد به شخصی اعلم مراجعه کند؛ چنانچه همه عقلا

ناوبری کتاب