آفریدی و او را از خاک، پس بین آتش و خاک مقایسه کرد، و اگر نورانیت آدم را با نورانیت آتش مقایسه میکرد فضیلت بین این دو و نور و صفای یکی بر دیگری را دریافت میکرد."یا اباحنیفه، بلغنی انک تقیس ؟ قال: نعم، قال: لا تقس، فان اول من قاس ابلیس حین قال: خلقتنی من نار و خلقته من طین فقاس ما بین النار و الطین، و لو قاس نوریة آدم بنوریة النار عرف فضل ما بین النورین و صفأ احدهما علی الآخر. (کافی 58/1، کتاب فضل العلم، باب البدع و الرأی و المقاییس، حدیث 20)
در روایت دیگری به سند صحیح از ابان بن تغلب از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمود:
"سنت با یکدیگر مقایسه نمی شود، آیا ملاحظه نمی کنید که زن [پس از طهارت از حیض و نفاس ] روزه اش را قضا میکند ولی نمازش را قضا نمی کند؟ ای ابان، همانا اگر در سنت قیاس وارد شود دین محو میگردد."ان السنة لا تقاس، الاتری ان المراة تقضی صومها و لا تقضی صلاتها، یا ابان، ان السنة اذا قیست محق الدین. (وسائل 25/18 ابواب صفات قاضی، باب 6، حدیث 10)
و در موثقه مسعدة بن صدقة از امام جعفرصادق از پدرش از امیرالمؤمنین علی (ع) روایت شده که فرمود:
"آن کس که به قیاس روی آورد همواره زندگی اش در گمراهی است، و آنکس که با ملاک قرار دادن نظر خود به خدا تقرب جست پیوسته روزگارش در تباهی است."من نصب نفسه للقیاس لم یزل دهره فی التباس، و من دان الله بالرأی لم یزل دهره فی ارتماس. (وسائل 25/18، ابواب صفات قاضی، باب 6، حدیث 11)
و روایات بسیار زیاد دیگری به این مضمون.
باز در سنن دارمی از ابن سیرین روایت شده که گفت:
"اولین کسی که قیاس کرد ابلیس بود، و خورشید و ماه جز به خاطر قیاس عبادت نشدند."اول من قاس ابلیس، و ما عبدت الشمس و القمر الابالمقاییس. (سنن دارمی 65/1، باب تغیر الزمان و ما یحدث فیه)
و از حسن نقل کرده که وی آیه: "خلقتنی من نار و خلقته من طین" را تلاوت کرد و گفت:
.jpg)
