صفحه ۱۲۶

4- منابع و مصادر احکام اسلامی [کتاب وسنت ]در اینجا ما چند عنوان مطلب به تناسب بحث به عنوان اطلاعات عمومی یادآور شده ایم و الاجای بحث مفصل این مسائل در کتابهای مستقل و مربوط به آن است، به همین جهت ما در اینجا به اشاره از آن می‎گذریم. (الف - م، ج 129 درس)

پیش از این گفتیم که اساس حکومت اسلامی قوانین و مقررات اسلام در مسائل مختلف زندگی است، اما منابع و مصادر این قوانین و مقررات: کتاب عزیز الهی، سنت استوار معصوم - در اقسام مختلف آن از قول و فعل و تقریر - که از طریق معتبر صحیح به اثبات رسیده باشد، و حکم قطعی عقل - که خالی از ناخالصی های اوهام و تعصبات باشد، همانند حسن و قبح عقلی و ملازمات عقلی قطعی - می‎باشد. و این هر سه از آن مواردی است که شیعه و سنت بر آن اتفاق نظر دارند.

اما آنچه در برخی از کلمات مشاهده می‎گردد که به طور مطلق در حجیت عقل تشکیک می‎کنند، واضح است که گفتاری بی اساس است که مورد اعتنا قرار نمی گیرد؛ زیرا اگر به حکم عقل قطعی به حکم شارع مقدس قطع و یقین پیدا شد، دیگر برای انکار حجیت آن مجالی نیست؛ زیرا "حجیت قطع ذاتی است" و "عقل مادر و اساس همه برهانهاست" و آیا توحید و نبوت و حجیت کتاب خدا و سنت پیامبراکرم (ص) جز از طریق عقل به اثبات می‎رسد؟!

در روایتی از امام صادق (ع) منقول است که فرمود:

"خرد دلیل مؤمن است."العقل دلیل المؤمن. (کافی ‏25/1، کتاب العقل و الجهل، حدیث 24)

در روایت دیگری نیز آمده است که به آن حضرت [امام صادق (ع) ] گفتم: عقل چیست ؟ فرمود:

ناوبری کتاب