صفحه ۱۲۱

بر این اساس پس روح حاکم بر جامعه اسلامی چیزی جز آنچه خداوند نازل فرموده نیست حتی در آن احکامی که ما آن را احکام ثانویه می‎نامیم، که اینها نیز از کبریات احکام عام و کلی ای که خداوند بر پیامبراکرم (ص) نازل فرموده استفاده شده است. و این نکته ای است شایان دقت.

و اما آنچه ماخذ و منبع احکام خداوند تبارک و تعالی است همان کتاب الهی "قرآن" - که از هیچ سو باطل بدان راه ندارد - و سنت صحیح و مستند آن حضرت، و خرد پیراسته از همه اوهام و تعصبات و آلودگی ها که کاشف از حکم خداوند است می‎باشد. و آنان که احکام را از این ماخذ استخراج می‎کنند همانا فقهائی هستند که امین بر حلال و حرام خداوندند.

پس در واقع عمل مجلس شورا در حکومت اسلامی چیزی جز مشاوره در ترسیم خطوط برنامه های صحیح و عادلانه برای مردم و کشور، به ویژه تدوین قانون برای قوه مجریه بر اساس ضوابط اسلام - که با اجتهاد فقها استخراج شده - نیست.

مراحل سه گانه حکم شرعی

پس برای حکم شرعی سه مرحله است:

اول: مرحله تشریع؛ و آن حق خداوند تبارک و تعالی است، خداوندی که مالک همه افراد و سرزمین ها و آگاه به مصالح و مفاسد و سود و زیان مردم است و در این جهت هیچ یک از مخلوقات شریک و انباز او نیست.

دوم: مرحله استنباط؛ استنباط احکام و استخراج آن از منابع صحیح [کتاب، سنت، عقل و اجماع ] و صدور فتوا براساس آن، که انجام آن از فقهای عادل ساخته است.

سوم: مرحله برنامه ریزی و ترسیم خطوط؛ در این مرحله بر مبنای فتواهای مستخرجه از سوی فقها برنامه های اساسی و خطوط کلی جامعه اسلامی تنظیم می‎گردد. البته نه بدان گونه که قوانین اسلام به هر شکل شده بر مشکلات و

ناوبری کتاب