صفحه ۱۱۱

خاء: خشونت و تندی در گفتار، و "عی" به کسر عین: ناتوان از سخن گفتن و "انف: سر باز زدن و استکبار، "اکناف رحمت": رحمت گسترده، و "تحرج": فشار و سختی است.

9- باز در همین نامه آمده است:

"و به خوبی باید بدانی هر عیب که در منشیان تو یافت شود که تو از آن بی خبر باشی شخصا مسؤول آن خواهی بود."و مهما کان فی کتابک من عیب فتغابیت عنه الزمته. (نهج البلاغه، فیض 1016/، لح 437/، نامه 53)

10- باز در نهج البلاغه در نامه آن حضرت به عبدالله بن عباس عامل وی در بصره آمده است:

"پس ای ابوالعباس مراقبت و دقت کن - امید است خداوند - در مورد آنچه بر زبان و دستت از خیر و شر جاری شده تو را بیامرزد؛ چرا که هر دو در این رفتار شریک هستیم؛ و سعی کن که حسن ظن من نسبت به تو پایدار بماند و نظرم درباره تو دگرگون نشود. والسلام."فاربع ابا العباس - رحمک الله - فیما جری علی لسانک و یدک من خیر و شر، فانا شریکان فی ذلک و کن عند صالح ظنی بک و لا یفیلن رأیی فیک، والسلام. (نهج البلاغه، فیض 868/، لح 376/، نامه 18)

و روایات دیگری از این قبیل که دلالت بر این دارد که مسؤولیت اداره جامعه به عهده شخص امام است، از همین موارد است روایت مشهوری که از طرق سنت از پیامبراکرم (ص) روایت شده است، این روایت را بخاری و مسلم و احمد و سایر راویان آنان روایت کرده اند؛ روایت این چنین است:

11- بخاری به سند خویش از عبدالله عمر روایت نموده که گفت: از پیامبرخدا(ص) شنیدم که می‎فرمود:

"همه شما سرپرست و نگهبانید و همه در برابر زیردستان خود مسؤولید؛ امام نگهبان است و در برابر رعیت خود مسؤول است، مرد نگهبان است و در مقابل اهل و عیال و خانواده خود مسؤول است، زن در خانه شوهر نگهبان است و در برابر افراد زیرنظر خود مسؤول است، خدمتگزار در اموال مولای خود نگهبان است و در برابر اموال زیرنظر خود مسؤول است."

ناوبری کتاب