صفحه ۱۰۸

[خاندان بنی عباس ] و ناز و نعمتی که در آن به سر می‎بردند افتادم و گفتم: اگر این [خلافت و حکومت ] به دست شما می‎بود در کنار شما زندگی خوشی داشتیم. حضرت فرمود:

"هرگز ای معلی ! به خدا سوگند اگر این گونه بود [حکومت به دست ما بود] چیزی جز بیداری و برنامه ریزی در شب و تلاش و کار در روز و پوشیدن لباس خشن و خوردن غذای خشک نداشتیم، که این را از ما دریغ ورزیدند [حق ما را غصب کردند] پس آیا تو تاکنون هرگز ستمی را که خداوند متعال آن را نعمت گردانده باشد نظیر این دیده ای ؟"هیهات یا معلی، اما و الله لو کان ذاک، ما کان الاسیاسة اللیل و سیاحة النهار و لبس الخشن و اکل الجشب، فزوی ذلک عنا، فهل رأیت ظلامة قط صیرها الله - تعالی - نعمة الاهذه ؟ (کافی ‏410/1، کتاب الحجه، باب سیرة الامام فی نفسه، حدیث 2)

در اینجا معلی آرزو می‎کند که ای کاش حکومت به دست امام صادق (ع) بود تا او نیز در پرتو آن حضرت در خوشی و رفاه زندگی می‎کرد، اما امام (ع) وی را به خطا و اشتباه بزرگش واقف می‎کند و به او گوشزد می‎نماید که اگر وضع چنین بود (و حکومت به دست ما بود) باید شب را به برنامه ریزی و سیاست گذاری و ترسیم خطوط اساسی حکومت، و روز را در تلاش و کوشش برای اشراف بر مسؤولین و کارگزاران و کسب اطلاع از اوضاع کشور و مردم می‎گذراندند، و با این همه در زندگی فردی و شخصی در سطح مستضعف ترین مردم لباس می‎پوشیدند و از غذاهای خشک و غیرلذیذ استفاده می‎کردند.

6- در وصیت امام کاظم (ع) به هشام بن حکم آمده است:

"والی باید همانند چوپان باشد که از افراد تحت سرپرستی خود نه غافل شود و نه بر آنان بزرگی و تکبر بفروشد."و یجب علی الوالی ان یکون کالراعی لایغفل عن رعیته و لا یتکبر علیهم. (تحف العقول 394/)

7- در نامه امیرالمؤمنین (ع) به مالک اشتر هنگامی که وی را به استانداری مصر می‎گمارد پس از ذکر چگونگی انتخاب عمال و کارگزارانش آمده است:

"آنگاه کارهای آنها [عمال و مأمورین حکومت ] را زیرنظر بگیر و افراد وفادار و

صفحه ۱۰۷ صفحه ۱۰۹
ناوبری کتاب