صفحه ۸۰

محقق داماد، سید علی خامنه ای، سید محمد خاتمی، هاشمی رفسنجانی، خاتم یزدی، محمدعلی گرامی، یثربی کاشانی، طاهری خرم آبادی و صدها عالم و مجتهد دیگر، که اکنون بسیاری از آنان خود استوانه ای در حوزه های علمیه به شمار می‎آیند.

استاد بزرگوار و فقیه عالیقدر آیت الله منتظری در مطالعه و تدوین و نیز تدریس فقه و اصول و استنباط احکام شرعی دارای شخصیت و روش ویژه ای هستند که با روش استنباط و مشی فقهی اعاظم فقهای امامیه مانند شیخ طوسی، علامه حلی، شهید ثانی، آیت الله العظمی بروجردی و دیگران همگون و همسو می‎باشد. این روش و مشی فقهی معظم له دارای خصایص و ویژگی های مثبت فراوانی است که بررسی تفصیلی همه آنها در ابعاد مختلف، مستلزم نوشتن یک کتاب مستقل است. از این رو در اینجا به گونه بسیار فشرده در دو محور به برخی از آنها اشاره می‎کنیم.

الف - شخصیت فقهی: اصولا هر عالم صاحب نظر و هر فقیه مجتهد، دارای شخصیت علمی، فقهی ویژه ای است که مجموعا شخصیت فقهی وی را از دیگران متمایز می‎کند. شخصیت فقهی استاد دارای ویژگی های برجسته ای است که با توجه به مطالب گذشته، اهم آن را می‎توان در موارد زیر خلاصه نمود:

1 - درک محافل و مجالس درس و بحث فحول فقه و فلسفه و تفسیر؛ اساتید برجسته ای همچون حضرات آیات عظام: بروجردی، امام خمینی، علامه طباطبایی و سایر مراجع عظام و کسب اندوخته های بسیار از آنان که پیش از این بحث آن از نظر خوانندگان گرامی گذشت.

2 - سابقه ممتد و طولانی در ممارست بر ریزه کاریهای فقه و اصول و تدریس مکرر متون متعلق به فقه و اصول و منطق و حکمت، چنانکه خود ایشان ضمن یکی از دفاعیات خود در بیدادگاههای شاه، از باب ضرورت و برای دفاع از آرمانهای انقلاب و حوزه علمیه چنین می‎فرمایند:

"... جای تعجب است که ایشان (جانشین سازمان امنیت قم) دایه مهربانتر از مادر شده اند! منی که از مدرسین عالیه حوزه علمیه قم هستم و بیش از نیمی از فضلای قم تا چه رسد به طلاب سالهای متوالی در درس من حاضر می‎شدند، به فکر تحصیل طلاب و کسب معارف اسلامی آنان نیستم ولی آقای جانشین ریاست سازمان قم دلسوز طلاب علوم دینیه شده اند!!"قسمتی از دفاعیه جالب و شجاعانه آیت الله العظمی منتظری در برابر بیدادگاه رژیم ستمشاهی در سال 1352 ه-' ش.

3 - اطلاعات وسیع و گسترده از قرآن و نهج البلاغه و احادیث و مبانی فرهنگی اسلام.

ناوبری کتاب