فتوا داده و اقامه آن را که از مناصب حکومتی است از شؤون ولی فقیه شمرده است. او طی بحث مختصر استدلالی و مفیدی که در کتاب شرح لمعه در این باره انجام داده، این فتوای خود را از نظر صحت به کرسی اثبات نشانده است.اللمعة الدمشقیة، ج 1 / 299_301، تصحیح کلانتر.
شهید ثانی برای فقیه، دیگر انواع ولایات را نیز به طور پراکنده در آثار خود بیان کرده است. مانند قضاوت و حکومت در بین مردم، اجرای حدود و تعزیرات، وجوب مراجعه مردم به فقها در عصر غیبت برای حل خصومات و رفع اختلافات خود، و مسائل مشابه دیگر.همان مدرک، ج 2 / 417 - 418.
به طور کلی باید گفت: اصل کتاب اللمعة الدمشقیة را که شهید اول به عنوان دستورالعمل برای حکومت سربداران خراسان نوشته بود و یک متن فقهی حکومتی مناسب آن زمان بوده، توسط شهید ثانی به بهترین وجه ممکن مورد شرح و تفسیر قرار گرفته است. اصل و شرح این کتاب هر دو در تاریخ اسلام جاودانه خواهند ماند.
2 - ملا محسن فیض کاشانی: محمد محسن فیض کاشانی مؤلف کتاب مشهور محجة البیضاء فی احیاء الاحیاء دانشمندی زاهد، عارف، حکیم، محدث و فقیه بوده و در سال 1091 هجری وفات کرده است. او هرچند گرایش اخباریگری داشت، لکن در این راه معتدلتر از دیگران است و به فقهای اصولی نزدیکتر بوده و خدمات بسیار ارزنده ای به ویژه در زمینه های اخلاقی حدیثی، و فقهی انجام داده است.
او از جمله فقهای بزرگی است که در زمینه فقه حکومتی اسلام دارای برخی از فتاوای شجاعانه و تحول آفرین است.جهت آگاهی از شرح او به مقدمه کتاب مفاتیح الشرایع، ج 1 / 5 - 30 به قلم حجة الاسلام رجایی مراجعه شود. او کسی است که به "وجوب عینی نماز جمعه در زمان غیبت امام زمان (عج)" و ضرورت اقامه آن توسط فقهای واجد شرایط فتوا داده و در این زمینه کتاب مستقلی نوشته است. "الشهاب الثاقب فی وجوب صلاة الجمعة العینی" نام کتاب مستقل او در این زمینه است؛ قطع نظر از ارزشی که نفس این فتوا در تاریخ فقه حکومتی شیعه دارد، شروع فقها به نوشتن این قبیل تک نگاریها در شاخه های مختلف فقه حکومتی خود نیز دارای اهمیت فوق العاده است. از این رو عصر فقهای متأخر را میتوان به عنوان "عصر شروع به تألیف تک نگاری متنوع در ابواب و فروعات فقه حکومتی" از اعصار قبلی مشخص و متمایز نمود. حرکت تک نگاری در مباحث حکومتی در این دوره به طور گسترده و چشمگیر آغاز شده، رسائل خراجیه که قبلا مذکور شد نمونه ای از این تک نگاریهاست، و رساله الاوزان و المقادیر علامه مجلسی که در
.jpg)
