آنچه که گفته شد راجع به سیره عملی فقهای بزرگ راجع به مسائل سیاسی و حکومتی بود. لکن باید در نظر داشته باشیم که دستاورد فقهی فقهای امامیه در این دوران راجع به مسائل سیاسی حکومتی منحصر به "عمل" نبوده، بلکه در این دوره نیز مانند دوره فقهای اقدم، فروعات فقه حکومتی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و نظریات ممتاز و مشخصی حاصل آمده است.
در این جا برای ملموس نمودن بحث ها چند نمونه از فتاوای سیاسی چند تن از فقهای بزرگ این دوره را نقل میکنیم تا از این طریق سطح رشد فقه حکومتی اسلام در عصر فقهای قدیم نیز ارائه شده باشد.
1 - قطب راوندی: ابوالحسن سعید بن هبة الله راوندی مشهور به "قطب راوندی" از جمله فقهای قدیم است که در سال 573 هجری وفات یافته است. او کتابهای فراوان و ارزشمندی در علوم و فنون اسلامی از جمله در فقه، تفسیر و علم کلام دارد که کتب او مورد توجه علما و فقهاست.
قطب راوندی از نظر فتوا و بحث علمی کمک فراوانی به گسترش و تعمیق فقه حکومتی شیعه کرده است.او از جمله فقهایی است که به مردم اجازه میدهد برای نهی از منکر، اسلحه به دست گرفته و با خونریزی هم که شده جلوی منکرات [به معنای اعم کلمه ]؛ را بگیرند؛ لذا بر این اساس میتوان گفت: او به جواز و بلکه وجوب "انقلاب مسلحانه" علیه حکام جور و فسق فتوا داده است.ر.ک : فقه القرآن، ج 9/2_138، 142 نوشته قطب راوندی، انتشارات کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی. ایشان در بخشی از کتاب خود مینویسد:
باز در جای دیگری از کتاب خود مینویسد:
.jpg)
