آیت‌الله منتظری

رابطه است که مدتی نیز مجبور به ترک بغداد، مرکز فعالیتهای علمی و سیاسی خود گردیده است.برای اطلاع بیشتر از شخصیت علمی و فقهی و سیاسی مرحوم شیخ مفید و نیز حوادثی که بر او رفته است، رجوع کنید به مقدمه اوائل المقالات، به قلم شیخ فضل الله شیخ الاسلام زنجانی با تعلیقات چرندابی، صفحات 13 - 39.

در اینجا سخن خود را در مورد آرای شیخ مفید در زمینه فقه حکومتی شیعه، با نقل سخن دیگری از او در رابطه با مفهوم سیاسی "کشور" و "سرزمین" از دیدگاه فقهی خاتمه می‎دهیم.

شیخ مفید درباره مفهوم اصطلاح "دار" یا "کشور" و "سرزمین" در فقه امامیه چنین می‎گوید:

4 - سیدین: شیخ مفید در حوزه فقهی و علمی خود شاگردان برجسته ای را پرورش داد که از آن میان دو نفر سید که با همدیگر برادر بودند شاخص تر از بقیه اند. آن دو عبارتند از سیدمرتضی علم الهدی و سیدرضی گردآورنده نهج البلاغه. این دو بزرگوار که در علم فقه، ادبیات، کلام و فنون رایج زمان خود متبحر و ماهر بودند، هر دو دارای شخصیت سیاسی و دیدگاههای سیاسی خاص بودند و دیدگاههای آنان کم و بیش در آثار و اشعارشان مشهود و ملموس می‎باشد. از نظر آثار سیاسی مکتوب در زمینه فقه حکومتی اسلام، سیدرضی دارای نقش بیشتری است و او حق بزرگی بر مکتب سیاسی اسلام دارد.

سید رضی با غور و بررسی همه جانبه و ژرف در متون حدیثی، تاریخی و غیره مجموعه ای از خطبه ها، نامه ها و کلمات کوتاه و حکمت آمیز حضرت امیرالمؤمنین