آیت‌الله منتظری

مرحوم مجلسی در کتاب مرآة العقول در ذیل این روایات مطالبی را می‎نویسد که خلاصه آن چنین است:

"اخبار درباره زید مختلف است، برخی از آنها دلالت بر مذمت زید دارد اما اکثر آنها بر این دلالت دارد که وی فردی پسندیده و قابل تقدیر بوده و اینکه وی هرگز ادعای امامت نداشته و امامت را از آن امام باقر و امام صادق (ع) می‎دانست. او برای خونخواهی امام حسین (ع) و برای امر به معروف و نهی از منکر قیام کرد و مردم را به شخص مورد رضای آل محمد(ص) فرا می‎خواند، و اکثر اصحاب ما درباره زید همین نظر را دارند، و بلکه من در سخنان آنان چیزی جز این را نیافتم، و برخی گفته اند که به صورت غیر علنی و محرمانه از امام (ع) اجازه قیام گرفته بود."مرآة العقول ‏118/4 (چاپ قدیم ‏261/1).

خلاصه کلام درباره زید(ره)

اما آنچه به نظر ما می‎رسد اجمالا از این قرار است که هنگامی که ما به قداست زید و حسن نیت او در قیامش قائل می‎شویم، این به آن معنی نیست که می‎گوییم وی معصوم است و در تمام طول عمر هرگز اشتباهی از وی صادر نشده و در هیچ مورد احتیاج به هدایت و نصیحت امام نداشته است، شاید در ابتدای کار برخی مسائل بر او مشتبه و تحت تأثیر احساسات آنی و لحظه ای قرار گرفته باشد که امام باقر(ع) او را متنبه نموده و از عجله نمودن و از اعتماد کردن به برخی افراد که به آنها اعتمادی نیست برحذر داشته باشد.

از سوی دیگر وفات امام باقر(ع) چنانکه در اصول کافی آمده است کافی ‏469/1، کتاب الحجة، باب مولد ابی جعفر محمد بن علی (ع). در سال 114 هجری بوده، اما قیام زید که مورد تأیید ائمه (ع) نیز بوده چنانکه سیره نویسان می‎نویسند در زمان امام صادق (ع) و در سال 121 بوده است و شاید جوجامعه و شرایط در این مدت تغییر کشده باشد. و چنانکه در برخی اخبار آمده زید به امامت امام صادق (ع) اقرار داشت و معتقد بود که وی حجت خدا در آن زمان است، چنان که از خبر عمرو بن خالد که پیش از این از کتاب امالی نقل شد این معنی استفاده گردید.

و اما اینکه خداوند سبحان به خاطر عجله و شتاب بندگان در انجام امور شتاب نخواهد کرد [ اشاره است به جمله ای که در روایت محمد بن یحیی بود] مطلبی