صفحه ۳۴۴

ثالثا اینکه این دو نفر (زراره و مؤمن الطاق) از یاران ویژه امام صادق (ع) و نمایندگان وی بودند، بدان گونه که همه از این جهت آنان را می‎شناختند و مقتضای مصالح سیاسی زمان همین بود که جواب صریح به زید ندهند؛ زیرا همان گونه که پیش از این گفته شد مصلحت اقتضا می‎کرد که به حسب نظر دستگاه خلیفه وقت آن حضرت به عنوان رکن حق و مجدد شریعت پس از آنکه دستهای دروغ و تحریف به سوی آن گشوده شده بود باقی بماند، و حفظ آن حضرت در چنین شرایطی خود از مهمترین واجبات بود.

ضعف سند روایات وارده در مذمت زید

بلی روایاتی که بر مذمت زید و تخطئه قیام وی دلالت داشته باشد وجود دارد، اما سند آنها بسیار ضعیف است و هرگز توان مقابله با صحیحه عیص بن قاسم و روایات دیگری که در مدح و تأیید قیام زید وارد شده و از سوی فقهای اصحاب ما (رضوان الله علیهم) تلقی به قبول شده است را ندارد.

ما در اینجا یکی از آن روایات را به عنوان نمونه متذکر می‎شویم و شاید این واضح ترین روایت در این زمینه باشد.

در کتاب کافی از محمد بن یحیی از احمد بن محمد، از حسین بن سعید، از حسین بن جارود، از موسی بن بکر بن داب از کسی که این حدیث را از امام باقر(ع) روایت کرده آورده است که زید بن علی بن الحسین بر ابی جعفر محمد بن علی امام باقر(ع) همراه با نامه های بسیاری از اهل کوفه وارد شد که در آن نامه ها مردم وی را به سوی خویش فرا خوانده و از او خواسته بودند که خروج کند و به وی نوشته بودند که همه از او پیروی خواهند کرد. امام باقر(ع) به وی فرمود: "این نامه ها را آنان ابتدا به ساکن برای تو نوشته اند یا اینکه در پاسخ نامه ها و دعوت تو این نامه ها را نوشته اند؟"

گفت: اینها را ابتدا به ساکن نوشته اند؛ چرا که آنان به حق ما و قرابت ما با رسول خدا(ص) آگاهی دارند و آنچه را که خداوند در کتاب خویش نسبت به مودت و وجوب اطاعت ما گفته می‎دانند و می‎بینند که ما در فشار و رنج و بلا هستیم.

امام (ع) فرمود: "اطاعت چیزی است که از جانب خداوند عزوجل واجب شده و سنتی است که در میان پیشینیان قرار داده و در میان آیندگان ادامه خواهد داد، و اطاعت تنها برای یکی از ماست اما مودت و دوستی برای همه ما، امر خداوند نسبت به دوستانش اجرا خواهد شد به حکمی قطعی، و قضای بی برگشت و تقدیری معین شده، و سرآمدی مشخص تا وقتی معلوم؛ پس هرگز کسانی که یقین به مبدأ و معاد ندارند، تو را خوار و سبک نگردانند، آنان تو را ذره ای از خداوند

ناوبری کتاب