آیت‌الله منتظری

حسین (ع) مانع از قیام آن حضرت پس از اظهار آمادگی مردم کوفه و فرستادن پیک و نامه ها در جهت یاری آن حضرت و خبر دادن حضرت مسلم به آماده بودن نیروها و امکانات برای دفاع از آن حضرت نگردید؛ و در صورتی که آن حضرت (ع) درخواست آن همه دعوت کننده و اعلام آمادگی آنان را بی پاسخ می‎گذاشت، در برابر احتجاج مردم دعوت کننده پاسخی نداشت.

خلاصه کلام اینکه علم به شهادت به وسیله اخبار غیبی موجب اسقاط تکلیف بعد از تحقق شرایط و اسباب آن نمی گردد؛ چرا که شاید سپاهیان وی پیروز شوند و اسلام غلبه یابد اگر چه خداوند در این میان فیض شهادت را هم نصیب وی کند. اصولا در مبارزه و جهاد آنچه مهم است پیروزی اسلام و حق و به انجام رسیدن هدف است، نه پیروزی شخص و غلبه؛ و چه بسا شهادت نیز در پیروزی و گسترش اسلام مؤثر واقع شود، چنانکه نظیر آن در بسیاری از انقلابها مشاهده می‎گردد.

در هر صورت قیام زید بن علی از سنخ نهضت امام حسین (ع) بوده است، منتهای امر امام حسین (ع) امام به حق بود و مردم را به اطاعت از خویش دعوت می‎کرد اما زید مردم را به اطاعت از خویش دعوت نمی نمود بلکه به آنکه مورد رضای آل محمد(ص) است می‎خواند، که در این باره کسی جز امام صادق (ع) را در نظر نداشت.

در ضمن خطابه ای که از زید(ره) نقل شده این گونه آمده است:

"آیا نمی دانید که ما فرزندان پیامبر شما هستیم که اکنون مظلوم و مقهور قرار گرفته ایم، نه سهمی به ما داده شده و نه میراث ما به ما واگذار می‎گردد، و پیوسته خانه های ما خراب و حریمهای معنوی ما هتک حرمت می‎شود؟"الستم تعلمون انا ولد نبیکم المظلومون المقهورون، فلا سهم وفینا ولا تراث اعطینا و مازالت بیوتنا تهدم و حرمتنا تنتهک . (بحارالانوار ‏206/46، تاریخ علی بن الحسین (ع)، باب 11، حدیث 83)

در این خطابه وی سخنی از خود به میان نیاورده، بلکه از ستمهایی که بر عترت پیامبر(ص) رفته سخن می‎گوید.در اینجا بجاست مروری کوتاه به زندگی زید بن علی (ره) داشته باشیم: زید برادر امام محمد باقر و فرزند علی به الحسین امام سجاد(ع) است. او از شخصیت های مجاهد و بزرگوار شیعه است که به خونخواهی امام حسین (ع) جهت مبارزه با حکومت استبدادی بنی امیه علیه هشام بن عبدالملک و دست نشانده او یوسف استاندار کوفه قیام کرد. شعار زید "یا منصور امت" بود و مردم را به حاکمیت و امامت شخص مورد رضای آل محمد که منظور او امام صادق (ع) بود دعوت می‎نمود. قبل از شروع قیام بیش از چهل هزار نفر مرد شمشیر زن از شهرهای مختلف که پانزده هزار نفر آنها از کوفه بودند با او بیعت کردند و قرار گذاشتند که در شب چهارشنبه اول ماه صفر از شهرهای مختلف علیه حکومت بنی امیه قیام کنند. زید از طرفی تلاش می‎کرد که جریان قیام را از دستگاه بنی امیه مخفی نگاه دارد و از طرف دیگر می‎کوشید حتی الامکان شخصیتها و جریانات مختلف را علیه حکومت بنی امیه با خود همراه کند، و به همین جهت مردم را به رضای آل محمد دعوت می‎کرد و نام امام صادق را آشکارا نمی آورد تا هم دستگاه حاکم نسبت به امام (ع) حساس نشود و هم جریانات مختلف با او همکاری کنند. همه شرایط برای قیام زید آماده بود، اما چند روز قبل از موعد مقرر جاسوسان قضیه را کشف و به حکومت اطلاع می‎دهند و پس از دستگیری دوتن از یاران زید جریان کاملا آشکار می‎گردد. مأموران حکومت، کوفه را در محاصره می‎گیرند و در نتیجه زید (رضوان الله علیه) و یاران او دست به یک حرکت زودرس می‎زنند و قبل از وقت مقرر خروج می‎کنند. مردم کوفه که اوضاع را آشفته می‎بینند طبق سنت همیشگی خود غیر از تعداد معدود (حدود 280 نفر) پیمانها را شکسته و از یاری او دست می‎کشند. زید پس از چند شبانه روز مبارزه و جهاد تحسین برانگیز در روز جمعه دوم ماه صفر 121 هجری قمری در سن 42 سالگی به درجه رفیعه شهادت نایل می‎گردد و یارانش جنازه او را شبانه در وسط نهری دفن می‎کنند، اما یوسف والی کوفه طبق گزارشی که به او می‎رسد (همان "حجامه" دکتر متخصص که برای بیرون کشیدن تیر از پیشانی زید آورده بودند جریان را به یوسف گزارش داد) جنازه را می‎یابد و سر او را جدا کرده و برای هشام می‎فرستد و بدن مطهرش را جهت عبرت مردم چهار سال بر کناسه کوفه بر چوبه دار آویزان می‎کند. هنگامی که خبر شهادت زید به امام صادق (ع) رسید به شدت گریست و فرمود: (انا لله و انا الیه راجعون - ما همه از اوییم و به سوی او بازگشت خواهیم کرد). شهادت عمویم زید را در پیشگاه خدا حساب خواهیم کرد. او مردی بود سبب عزت دنیا و آخرت ما، به خدا قسم عموی من شهید کشته شد، شهیدی به فضیلت شهدایی که با پیامبراکرم و علی و حسن و حسین (ع) شهید شدند. (از افاضات معظم له در درس)