آیت‌الله منتظری

عادل بر حق سایه خداست نه سلطان جائر ستمگر" حمل گردد؛ چرا که سلطان ستمگر سایه شیطان و طاغوت است، و خداوند دستور فرموده که مردم به طاغوت کفر بورزند.

البته احتمال دیگری در روایت وجود دارد و آن اینکه مراد از این جمله معنای انشایی باشد نه اخباری، در این صورت مراد حدیث این است که "سلطان واجب است سایه خدا در زمین و مظهر رحمت او باشد."

بلی سلطان اگر چه ستمگر باشد از فتنه مداوم و هرج و مرج بهتر است، اما این به معنای مشروعیت سلطنت او نیست، بلکه به معنی رجحان عقلی است؛ یعنی هنگامی که امر بین هرج و مرج و فتنه، و حکومت سلطان ستمگر دایر گردید و امکان تأسیس حکومت عادلانه وجود نداشت، در چنین شرایطی حکومت ستم از هرج و مرج و فتنه بهتر است، و ما پیش از این توضیح این مطلب را در ذیل کلام امیرالمؤمنین (ع) در دلیل چهارم بیان داشتیم. و ان شاءالله در بخش چهارم کتاب شرایط حاکم حقی را که حکومتش مشروع و اطاعتش واجب است به تفصیل بیان خواهیم کرد.