صفحه ۲۶۱

متعلق به همه مسلمانان است اما در تصرف و در اختیار امام است. و جدا بسیار بعید است در مقام تشریع، خداوند سبحان انفال یعنی همه ثروتهای عمومی که خداوند برای همه انسانها آفریده و خمس تمام آنچه مردم مالک آن می‎شوند را برای شخص واحدی قرار داده باشد. تفصیل این مباحث در کتاب الخمس و در بخش هشتم همین کتاب نگاشته شده است، به آنجا مراجعه شود.

موارد دیگری از پرداخت دیه از بیت المال توسط امام

13 - در صحیحه عبدالله بن سنان و عبدالله بن بکیر، از امام صادق (ع) روایت شده است که آن حضرت فرمود:

"امیرالمؤمنین (ع) درباره مقتولی که جنازه او پیدا شده بود و مشخص نبود چه کسی او را کشته، قضاوت نمود و فرمود: اگر مقتول اولیایی دارد که دیه او را مطالبه می‎کنند دیه اش از بیت المال مسلمانان به آنها پرداخت می‎شود، و دیه شخص مسلمان هیچ گاه باطل و ضایع نخواهد شد؛ زیرا همان گونه که میراث او از آن امام است، دیه او نیز به گردن امام است و باید بر وی نماز خوانده و دفنش کنند." و باز فرمود آن حضرت (امیرالمؤمنین) درباره مردی که در روز جمعه به هنگام ازدحام جمعیت زیر دست و پا قرار گرفت و مرد، حکم فرمود: "دیه او را از بیت المال مسلمانان پرداخت کنند."صحیحة عبدالله بن سنان و عبدالله بن بکیر، عن ابی عبدالله (ع) قال: فضی امیرالمؤمنین (ع) فی رجل وجد مقتولا لایدری من قتله، قال: ان کان عرف له اولیاء یطلبون دیته اعطوا دیته من بیت مال المسلمین و لا یبطل دیة امری مسلم؛ لان میراثه للامام فکذلک تکون دیته علی الامام، و یصلون علیه و یدفنونه. قال، وقضی فی رجل زحمه الناس یوم الجمعة فی زحام الناس فمات ان دیته من بیت مال المسلمین. (وسائل ‏109/19، باب 6 از ابواب دعوی القتل، حدیث 1)

و روایات دیگری نظیر این روایت که باید درجای خود مورد مراجعه قرار گیرد.

14 - ابی بصیر از امام صادق (ع) روایت نموده که آن حضرت فرمود:

"اگر در بیابان کشته ای یافت شد، دیه او از بیت المال مسلمانان پرداخت می‎شود؛ چرا که امیرالمؤمنین (ع) می‎فرمود: خون فرد مسلمان هیچ گاه ضایع و باطل نخواهد شد."ابی بصیر عن ابی عبدالله (ع) قال: ان وجد قتیل بارض فلاة ادیت دیته من بیت المال فان امیرالمؤمنین (ع) کان یقول: لایبطل دم امری مسلم. (وسائل 19 / 112، باب 8 از ابواب دعوی القتل، حدیث 3)

و روایتهای دیگری از این قبیل که در باب 9 و 10 ابواب "دعوی القتل" وسائل الشیعه درج شده است.

15 - اسحاق بن عمار از امام صادق (ع) روایت نموده که گفت: به آن حضرت عرض کردم: شخصی سر مرده ای را بریده است، حضرت فرمود:

"باید دیه آن را بپردازد." عرض کردم: چه کسی دیه او را می‎گیرد؟ حضرت فرمود: امام، این مال

ناوبری کتاب