آیت‌الله منتظری

مقتول [ در صورتی که کسی مرتکب قتل شود و قدرت بر پرداخت دیه نداشته باشد] به عهده امام است؛ به همین جهت دیه کسی که اولیای مسلمان نداشته باشد متعلق به امام مسلمانان است"[و به نفع بیت المال ضبط می‎شود]. عرض کردم: اگر امام او را مورد عفو قرار دادچی ؟ حضرت فرمود: "این حق تمام مسلمانان است و امام فقط می‎تواند او را بکشد و یا دیه دریافت دارد، اما نمی تواند او را مورد عفو قرار دهد."صحیحة ابی ولاد الحناط قال: سألت اباعبدالله (ع) عن رجل مسلم قتل رجلا مسلما (عمدا) فلم یکن للمقتول اولیاء من المسلمین الااولیاء من اهل الذمة من قرابته، فقال: علی الامام ان یعرض علی قرابته من اهل بیته (دینه) الاسلام: فمن اسلم منهم فهو ولیه یدفع القاتل الیه، فان شاء قتل و ان شاء عفا و ان شاء اخذ الدیة - فان لم یسلم احد کان الامام ولی امره، فان شاء قتل و ان شاء اخذ الدیة فجعلها فی بیت مال المسلمین؛ لان جنایة المقتول کانت علی الامام فکذلک تکون دیته لامام المسلمین - قلت: فان عفا عنه الامام ؟ قال: فقال: انما هو حق جمیع المسلمین، و انما علی الامام ان یقتل او یأخذ الدیة ولیس له ان یعفو. (وسائل ‏93/19، باب 60 از ابواب قصاص، حدیث 1)

12 - در روایت صحیحه دیگری نیز از ابی ولاد حناط وارد شده که امام صادق (ع) درباره شخصی که کشته شده و ولی دیگری جز امام ندارد فرمود:

"امام نمی تواند قاتل را مورد عفو قرار بدهد، امام باید او را بکشد یا اینکه دیه گرفته و در بیت المال مسلمانان قرار دهد؛ چرا که جنایت مقتول به عهده امام است، پس به همین جهت دریافت دیه نیز برای امام مسلمین است."و صحیحة الاخری قال: قال ابوعبدالله (ع) فی الرجل یقتل و لیس له ولی الاالامام: انه لیس للامام ان یعفو، له ان یقتل او یأخذ الدیة فیجعلها فی بیت مال المسلمین؛ لان جنایة المقتول کانت علی الامام و کذلک تکون دیته لامام المسلمین. (وسائل ‏93/19، باب 60 از ابواب قصاص، حدیث 2)

آنچه در این دو روایت صحیحه آمده است قویترین شاهد بر آن چیزی است که ما تاکنون به صورت مکرر یادآوری نموده ایم که آنچه در این روایات آمده که برخی اموال برای امام است، در واقع این تعبیر دیگری از این مفهوم است که این اموال متعلق به عموم مسلمانان است.

پس در واقع آن چیز مال منصب و مقام امامت و در اختیار امام است، نه برای شخص امام؛ و در صورتی که این اموال متعلق به شخص امام بود، به طور قطع اختیار بخشیدن آن را نیز داشت.

پیش از این در مورد میراث بدون وارث (میراث من لا وارث له) نیز گفته شد که برخی روایات میراث بدون وارث را جزو انفال شمرده اند و برخی آن را برای امام دانسته اند و همه اینها به یک امر بازگشت می‎کند، و مراد این است که آن اموال