صفحه ۲۵۷

مجازات دچار اشتباه گردد."الترمذی بسنده عن رسول الله (ص) انه قال: ادرؤوا الحدود عن المسلمین ما استطعتم، فان کان له مخرج فخلوا سبیله فان الامام ان یخطئ فی العفو خیر من ان یخطئ فی العقوبة . (سنن ترمذی 2 / 438، باب 2 از ابواب الحدود، حدیث 1447)

حکومت و قصاص و دیات

در مباحث قصاص و دیات نیز روایتهای متعددی مربوط به ولایت و حکومت وارد شده که نمونه هایی از آن را متذکر می‎شویم.

مجازات و حبس مجرمین توسط امام

1 - فضیل روایت می‎کند که به امام محمد باقر(ع) عرض کردم: ده نفر شخصی را به قتل رساندند[چگونه باید آنان را مجازات کنند؟] حضرت فرمود:

"اگر اولیای او بخواهند می‎توانند همه آنها رابه قتل برسانند و غرامت دیه نه نفر را[ به اولیای آنان ] بپردازند، و اگر خواستند یک نفر را از میان آنان انتخاب نموده به قتل برسانند... آنگاه والی سایرین را تأدیب و زندانی می‎نماید."الفضیل قال: قلت لابی جعفر(ع): عشرة قتلوا رجلا؟ قال: ان شاء اولیاؤه قتلوهم جمیعا و غرموا تسع دیات، و ان شاؤوا تخیروا رجلا فقتلوه... ثم الوالی بعد یلی ادبهم و حبسهم. (وسائل 19 / 30، باب 12 از ابواب القصاص، حدیث 6)

2 - ابی العباس و غیر او از امام جعفر صادق (ع) روایت نموده اند که آن حضرت فرمود:

"اگر عده ای برای کشتن یک نفر با هم همکاری نموده اند، والی دستور می‎دهد که (برای قصاص) هر یک از آنان را که خواستند به قتل برسانند."ابی العباس و غیره عن ابی عبدالله (ع) قال: اذا اجتمع العدة علی قتل رجل واحد حکم الوالی ان یقتل ایهم شاؤوا. (وسائل 19 / 30، باب 12 از ابواب القصاص، حدیث 7)

3 - حریز از امام جعفر صادق (ع) روایت نموده که گفت: از آن حضرت پرسش نمودم درباره شخصی که شخص دیگری را از روی عمد به قتل رسانده و مردم او را به نزد والی آورده اند و والی او را به اولیای مقتول واگذار کرده تا او را بکشند اما در بین راه دسته ای بر آنان هجوم آورده و قاتل را از دست اولیای مقتول آزاد کرده اند، حضرت فرمود:

"به نظر من کسانی را که سبب آزادی قاتل شده اند، باید بازداشت و زندانی نمایند."صحیحة حریز عن ابی عبدالله (ع) قال: سألته عن رجل قتل رجلا عمدا، فرفع الی الوالی فدفعه الوالی الی اولیاء المقتول لیقتلوه، فوثب علیه قوم فخلصوا القاتل من ایدی الاولیاء، قال: اری ان یحبس الذین خلصوا القاتل. الحدیث. (وسائل 19 / 34، باب 16 از ابواب القصاص، حدیث 1)

4 - در صحیحه حلبی از امام جعفر صادق (ع) روایت شده که آن حضرت فرمود:

ناوبری کتاب