این روایت [ روایت بزنطی ] روایتی است صحیحه و راوی آن [ از بزنطی بدون واسطه ] "احمد بن محمد بن عیسی" است که از افراد موثق و مورد اعتماد است، ولی در روایت صفوان و بزنطی [ روایت شش ] شخصی به نام "علی بن احمد بن اشیم" واسطه بین این دو نفر و احمد بن محمد بن عیسی قرار گرفته که شیخ وی را مجهول دانسته و برخی از علمای رجال نیز او را ضعیف [ در نقل روایت ] دانسته اند؛ اما همین که احمد بن محمد بن عیسی از وی روایت نقل کرده، شاید دلیل بر این است که به وی اعتماد داشته است.
نکته دیگری که قابل توجه است این است که راوی هر دو روایت بزنطی است و کسی که از وی روایت نقل شده [ مروی عنه ] امام رضا(ع) است و مضمون هر دو روایت نزدیک به هم و تقریبا یکی است، و اینها دلیل بر این است که احتمالا این دو روایت یکی است و ابن اثیم نیز در زنجیره سند روایت دوم [ روایت شماره 7 ] بوده و محتملا به هنگام نقل از قلم افتاده است.
در هر صورت از این دو روایت استفاده میشود که اختیار زمینهای موات و زمینهایی که با جنگ به تصرف مسلمانان درآمده به دست امام است؛ و پیش از این نیز گذشت که انفال به طور کلی اعم از زمینهای موات و زمینهایی که صاحبانش آنجا را ترک گفته اند، کوهها و بیابانها و نیزارها و جنگل ها و... همه در اختیار امام است.
8 - در صحیحه عمر بن یزید آمده است که گفت: "شنیدم مردی از اهل جبل درباره زمینهای مواتی که مردمش آن را ترک نموده اند و شخصی آنها را تصرف کرده و آنجا را آباد و نهرهایش را لایروبی و خانه هایی بنا و درخت های خرما و سایر اشجار در آن نشانده، از امام صادق (ع) پرسش مینمود، حضرت فرمود:
"امیرالمؤمنین (ع) میفرمود: هر مؤمنی زمینی را آباد کند مال اوست و باید مالیات آن را به امام بپردازد، و این در شرایط صلح است، اما در آن هنگام که قائم (ع) ظهور نمود، خود را آماده کند که زمین را از وی باز پس گیرد."صحیحة عمر بن یزید قال: سمعت رجلا من اهل الجبل یسأل اباعبدالله (ع) عن رجل اخذ ارضا مواتا ترکها اهلها، فعمرها و کری انهارها و بنی فیها بیوتا و غرس فیها نخلا و شجرا، قال: فقال ابوعبدالله (ع): کان امیرالمؤمنین (ع) یقول: من احیا ارضا من المؤمنین فهی له، و علیه طسقها یؤدیه الی الامام فی حال الهدنة، فاذا ظهر القائم (ع) فلیوطن نفسه علی ان تؤخذ منه. (وسائل 6 / 382، باب 4 از ابواب انفال، حدیث 13)
و روایات دیگری به همین مضمون در مورد غنایم و زمینها وارد شده است.
.jpg)
