وجوب این جهاد مشروط به اذن امام عادل است.ظرف صدور این روایات در شرایطی بوده که حکومتها به صورت فردی توسط پادشاه یا رئیس قبیله یا والی و فرمانروا اداره میشده؛ و لذا تصمیم گیری راجع به جنگ و صلح و دیگر امور مربوط به کل جامعه به فرمانروا - عادل یا غیر عادل - واگذار میشده است. اما در شرایط کنونی که سیستم اداره جامعه تحول یافته و حکومت های فردی و تمرکز قدرت، جای خود را به نظامهای جمهوری که فرمانروا برای زمان معینی برای انجام کارهای بخصوص از طرف مردم انتخاب میشود و نیز مجلس شورا پدید آمده که نمایندگان ملت در مجلس به مشورت و تصمیم گیری راجع به امور مهمه کشور میپردازند، این گونه امور از تصمیم گیریهای فردی خارج شده است، اگرچه میتوان طبق قانون اساسی هر کشور امضا و اعلام آن را به یک فرد یا یک ارگان و تشکیلات واگذار نمود. به نظر میرسد واژه "امام" هم که در بسیاری از روایات آمده همان گونه که استاد نیز بارها به آن اشاره فرموده اند شخص امام نیست بلکه منصب امامت و حکومت است، و این حکومت شرعی و قانونی مردم است که راجع به اموال عمومی (انفال) مسأله جنگ و صلح و دیگر امور عمومی باید تصمیم گیری کند و پاسخگو باشد. (مقرر)
این اجمالی از مسأله جهاد ابتدایی در عصر غیبت بود، بحث تفصیلی آن باید در جای خود مورد بررسی قرار گیرد.
وجوب جهاد دفاعی و مشروط نبودن آن به اجازه امام
وجوب جهاد دفاعی در تمام اشکال آن (دفاع از مال، جان، آبرو و حیثیت اجتماعی مسلمانان) بدون تردید مشروط به وجود و اجازه امام نیست.
جای بسی شگفتی است که برخی از مسلمانان و حتی برخی از عالمان دینی پنداشته اند در مقابل هجوم کفار و صهیونیستها بر کشورهای اسلامی و کشتار پیرمردان و جوانان و کودکان و زنان و استیلا بر اموال و هتک نوامیس و تخریب معاید و مساجدشان، هیچ گونه تکلیف و مسؤولیتی متوجه ما نیست، با اینکه وجوب جهاد دفاعی به طور یقین مشروط به اذن و اجازه امام نیست و وجوب آن یک ضرورت عقلی و شرعی است. خداوند تبارک و تعالی در داستان طالوت و کشته شدن جالوت توسط داود میفرماید:
(ولولا دفع الله الناس بعضهم ببعض لفسدت الارض و لکن الله ذوفضل علی العالمین بقره (2): 251. و اگر خدا برخی از مردم را در مقابل برخی دیگر برنمی انگیخت، فساد روی زمین را فرا میگرفت؛ اما خداوند متعال صاحب فضل و کرم نسبت به همه جهانیان است.)
طبیعی است راندن فساد از مردم روی زمین جز با قیام اهل حق و دفاع آنان از حق میسر و عملی نیست.
و باز خداوند متعال در جای دیگر میفرماید: (اذن للذین یقاتلون بانهم ظلموا و ان الله علی نصرهم لقدیر الذین اخرجوا من دیارهم بغیر حق الاان یقولوا ربنا الله ولولا دفع الله الناس بعضهم ببعض لهدمت صوامع و بیع و صلوات و مساجد یذکر