صفحه ۲۲۸

معصوم نیست بلکه امام عادل نیز واجب الاطاعة است، و اجماع مورد ادعای غنیه و تذکره نیز درباره امام عادل است در مقابل امام جائر که احمد حنبل براساس روایت ابوهریره به آن فتوا داده است.

اما مرحوم صاحب ریاض در امامت جهاد ابتدایی عصمت را نیز شرط دانسته و جهاد ابتدایی همراه با امام معصوم را جایز و لازم می‎شمارد. شاید صدور این فتوا به خاطر تبادر امام معصوم از لفظ "امام" در ذهن ایشان و سایرین ناشی شده باشد و چه بسا به همین معنی هم تصریح نموده و فرموده اند که: مراد از امام همان امام معصوم است. اما در پاسخ باید گفت: فهم و انس ذهنی آنان از کلمه "امام" دلیل و حجت شرعی نیست.[ و نمی توان آن را ملاک حکم شرعی در ضرورت عصمت قرار داد].

ممکن است در توجیه این نظر گفته شود: امام معصوم [ به خاطر دارا بودن ملکه عصمت ] اشتباهات و تخلفات عمال و کارگزاران خویش را جبران و ترمیم می‎کند. در پاسخ باید گفت: امام عادل غیر معصوم نیز به مقتضای عدالت خود تخلفات و اشتباهات عمال و کارگزاران خود را پس از کشف خلاف، جبران و ترمیم می‎کند.

از سوی دیگر براساس آیات شریفه قرآن، جهاد برای "رفع فتنه" و اینکه "آیین، همه برای خدا گردد" تشریع شده، در این صورت آیا ممکن است ما بدین معنی ملتزم شویم که در عصر غیبت اگرچه هزاران سال طول بکشد خداوند رفع فتنه و گسترش دین اسلام را نخواسته است ؟

علاوه بر این ما پیش از این خواندیم که پیامبراکرم (ص) فرمود: "تمام نیکی ها در شمشیر است و زیر سایه شمشیر، و مردم جز به وسیله شمشیر قوام و قیام نخواهند یافت."الخیر کله فی السیف و تحت ظل السیف، و لا یقیم الناس الاالسیف. (وسائل ‏5/11، باب 1 از ابواب جهاد عدو، حدیث 1)

و از امیرالمؤمنین (ع) نقل نمودیم که آن حضرت فرمود: "دین و دنیا جز به وسیله جهاد اصلاح نخواهد شد."ماصلحت دنیا و لا دین الابه. (وسائل ‏9/11، باب 1 از ابواب جهاد عدو، حدیث 15)

حال آیا ممکن است گفته شود که در زمان غیبت، خداوند صلاح و خیری را برای بشر قرار نداده و صلاح دین و دنیای آنان را نخواسته است ؟ آیا عقل و خرد روا می‎شمارد که مردم در عصر غیبت در مقابل جنایتها و فسادها تا ظهور صاحب الامر(عج) بلاتکلیف باقی بمانند؟ بله از آن جهت که مسأله بسیار مهم است و به جان و مال و ناموس افراد مربوط می‎شود، لازم است مقید به ملاک و ضابطه ای شود، و دست افراد ناآگاه به موازین شرع و افراد ستمگر و جائر که تقیدی به موازین اسلامی ندارند از آن کوتاه باشد، و به همین جهت است که گفته شده

ناوبری کتاب