صفحه ۲۲۵

"جهاد را با سختی هایش رهاکردی و رو به سوی حج آوردی ؟ گویا حج را آسانتر یافتی، و حال آنکه خداوند سبحان می‎فرماید: "خداوند از مؤمنان مالها و جانهایشان را به بهای بهشت خریداری نموده است که جهاد و قتال می‎کنند در راه خدا..." امام سجاد(ع) فرمود: "دنباله آیه را بخوان"، آن شخص ادامه داد "توبه کنندگان، پرستش کنندگان، پاسداران حدود الهی..." حضرت فرمود: "بله اگر افرادی که این اوصاف را داشته باشند یافتیم، جهاد با آنان از حج بهتر و بافضیلت تر است."فی خبر سماعة عن ابی عبدالله (ع) قال: لقی عباد البصری علی بن الحسین (ع) فی طریق مکة فقال له: یا علی بن الحسین، ترکت الجهاد و صعوبته، واقبلت علی الحج و لینه، ان الله عزوجل یقول: (ان الله اشتری من المؤمنین انفسهم و اموالهم بأن لهم الجنة یقاتلون فی سبیل الله...) فقال علی بن الحسین (ع) اتم الایة، فقال: (التائبون العابدون...) فقال علی بن الحسین (ع) اذا رأینا هؤلاء هذه صفتهم فالجهاد معهم افضل من الحج. (وسائل ‏32/11، باب 12 از ابواب جهاد عدد و حدیث 3)

و روایات بسیار دیگری همانند اینها که مقتضای مجموع آنها نظیر فتاوای صریح فقهای شیعه که در ذیل خوانده می‎شود این است که جهاد همراه با حاکم ستمگر مشروع و جایز نیست.

نظریه فقها و بزرگان درباره ضرورت وجود امام عادل در جهاد ابتدایی

مرحوم صاحب جواهر در کتاب جواهر می‎فرماید:

"در کتاب مسالک و سایر کتابهای فقهی آمده است که نایب امام (ع) در زمان غیبت نمی تواند سرپرستی جهاد ابتدایی را به عهده بگیرد. بلکه در کتاب "ریاض" به نقل از ظاهر کتاب "منتهی" و صریح کتاب "الغنیه" گفته است که هیچ گونه اختلافی در این مسأله نیست، مگر آنچه از احمد حنبل به نقل از کتاب منتهی آمده است، آنگاه در کتاب ریاض اضافه نموده که ظاهر کلام این دو این است که این مسأله اجماعی است، علاوه بر روایاتی که وجود امام را اعتبار کرده است، لکن اگر اجماع مزبور کامل و تمام باشد سخنی نیست؛ وگرنه با عموم ولایت فقیه در زمان غیبت که شامل این مورد نیز می‎گردد و با عموم ادله جهاد که شامل جهاد ابتدایی در هر زمان نیز هست، ممکن است این نظریه را مورد خدشه قرار داد."جواهرالکلام ‏13/21.

آنچه پیرامون کلام مرحوم صاحب جواهر می‎توان گفت این است که: نه در اخبار و نه در کلمات فقهای شیعه هیچ یک لفظ "امام معصوم" به کار برده نشده، بلکه آنچه آمده "امام عادل" است که در مقابل آن "امام جائر" می‎باشد.

لفظ "امام" نیز در لغت و در فرهنگ اسلامی منحصر به دوازده معصوم (ع)

ناوبری کتاب