هرچند در دین هیچ اکراه و اجباری نیست (لا اکراه فی الدین) بقره (2): 256. و دین یک امر قلبی است، ولی عموم مردم بر اساس فطرت الهی در ذات خویش به قسط و عدل متمایل هستند.
بنابراین اگر قدرتهای ستمگر و کافر بر مردم مسلط شده و مانع از گسترش توحید و عدالت در جامعه گردند و با سلطه و استبداد، مال خدا را مال خود و بندگان خدا را بردگان خود بپندارند و در زمین فساد و تباهی راگسترش دهند، در این صورت به حکم "عقل" و از باب "لطف دائمی خداوند بر بندگان" دفع شر و مبارزه با چنین افرادی واجب و ضروری است تا حدی که آفتاب توحید و حقیقت بر دلهای مردم بدرخشد و فطرت حق جوی آنان آشکار شود و در نتیجه دین الهی بر اساس طبیعت خود در تمام آفاق انتشار یابد.
پس در واقع جهاد ابتدایی دفاع از توحید و قسط و عدالت و در حقیقت دفاع از انسانیت است، و هدف از تشریع فریضه جهاد در شریعت مقدس اسلام همین هدف والاست،نه کشورگشایی و سلطه جویی بر مردم، چنانکه شیوه استعمارگران سلطه طلب در زمانه ماست.
در روایت حسن بن محبوب از برخی یاران خویش آمده است که امام محمد باقر(ع) در بیان حدود و هدف جهاد فرمود:
"نخستین هدف جهاد، فراخواندن مردم به اطاعت خداوند به جای اطاعت سایر بندگان، و به پرستش خداوند به جای پرستش سایر بندگان، و به ولایت خداوند به جای ولایت و حکومت سایر بندگان است... و جهاد برای این نیست که مردم را از اطاعت بنده ای به اطاعت بنده ای دیگر همانند وی بکشاند."فی خبر الحسن بن محبوب عن بعض اصحابه عن ابی جعفر(ع) فی بیان حدود الجهاد قال: واول ذلک الدعاء الی طاعة الله من طاعة العباد، والی عبادة الله من عبادة العباد، والی ولایة الله من ولایة العباد... و لیس الدعاء من طاعة عبد الی طاعة عبد مثله. (وسائل 11 / 7، باب 1 از ابواب جهاد عدو، حدیث 8)
خداوند تبارک و تعالی در سوره بقره میفرماید: (و قاتلوهم حتی لاتکون فتنة و یکون الدین لله فان انتهوا فلا عدوان الاعلی الظالمین بقره (2): 193. با کافران نبرد کنید تا فتنه و تباهی از روی زمین بر طرف شود و همه آیین، دین خدا باشد، پس اگر از فتنه و نبرد دست کشیدند[با آنان به عدالت رفتار کنید] که ستم جز به ستمکاران روا نیست.)
در این آیه شریفه هدف از مبارزه رفع فتنه و گسترش یکتاپرستی بیان شده است،
.jpg)
