صفحه ۲۰۵

وامهایشان، تهیه امکانات و تسهیلات برای شرکت مسلمانان در حج و جهاد.

و این گفتار پیامبراکرم (ص) است که پس از آنکه آیه شریفه (النبی اولی بالمؤمنین من انفسهم و ازواجه امهاتهم) بر آن حضرت نازل گردید و در حقیقت خداوند سبحان وی را به عنوان پدر مسلمانان قرار داد و وظایفی که هر پدری نسبت به فرزندش دارد به عهده او نهاد، آن حضرت فرمود:

[کسی که مالی از خویش به جای بگذارد برای وارث اوست، و اگر دینی از وی به جای بماند بر عهده والی است.] تفسیر علی بن ابراهیم قمی، ذیل آیه خمس، ص 254، چاپ دیگر 1 / 278. پس همان وظایفی که به عهده پیامبراکرم (ص) بود برای امام نیز هست، و به همین جهت سه سهم از خمس به وی اختصاص یافته است.

تصرف امام در انفال به عنوان مقام امامت و ولایت

همان گونه که از مجموع دلایل خمس استفاده گردید که خمس یکی از مالیاتهای حکومت اسلامی و در اختیار امام و رهبر جامعه است، انفال نیز همین گونه است.

انفال تمام اموال عمومی جامعه است که تحت مالکیت شخص نیست، مانند اراضی موات، کوهها، نیزارها، بیابانها و دره ها و دریاها و معادن و... که همه اینها مال امام و در اختیار مقام رهبری امت اسلامی است.

در این باره نیز روایتهای بسیاری است که در باب اول ابواب انفال کتاب وسائل الشیعه درج شده، و از آن جمله روایت زیر است:

6 - در کتاب محکم و متشابه از امیرالمؤمنین (ع) وارد شده که آن حضرت فرمود:

"برای کسی که اداره مسلمانان را بر عهده دارد پس از همه اینها انفال است، انفالی که مال پیامبرخدا(ص) بود..." ان للقائم بامور المسلمین بعد ذلک الانفال التی کانت لرسول الله (ص). (وسائل 6 / 370، باب 1 از ابواب انفال، حدیث 19)

این مطلب برای کسی که اندک توجهی به مذاق شرع مقدس اسلام داشته باشد پوشیده نیست که خداوند متعال اموال و سرزمینهایی که برای رفع نیازمندیهای همه انسانها آفریده و خمس همه اموال مردم را ملک طلق شخص پیامبراکرم (ص) و یا امام قرار نداده، بلکه مراد از آیه شریفه انفال و روایاتی که در این زمینه رسیده این است که خداوند تبارک و تعالی این امکانات مالی را برای منصب امامت و رهبری جامعه تملیک نموده و در اختیار پیامبر و یا امام به عنوان اینکه رهبر و گرداننده امور مسلمانان هستند قرار داده و به آنان رخصت داده که آنها را براساس نظام صحیح و عادلانه در جهت مصالح عموم مسلمانان مصرف نمایند.

به عبارت دیگر انفال، ثروتهای عمومی جامعه است که خداوند برای استفاده

ناوبری کتاب