آیت‌الله منتظری

کسی است که در راه خدا به جهاد پرداخته باشد، و اگر مشکلات زندگی بر وی غلبه کرد به پشتوانه خدا و رسولش به اندازه قوت عائله و خانواده اش قرض بگیرد؛ پس اگر از دار دنیا رفت و بدهکاریهای خود را نپرداخته، بر امام است که دیون او را بپردازد و اگر نپرداخت گناه آن به عهده امام است. همانا خداوند متعال فرمود: صدقات از آن بیچارگان و مستمندان و مأمورین گردآوری زکات... و قرضداران (الغارمین) است، و قرضدار همان بیچاره و مستمندی است که بدهکاری به عهده اوست."موسی بن بکیر قال لی ابوالحسن (ع):من طلب هذا الرزق من حله لیعود به علی نفسه و عیاله کان کالمجاهد فی سبیل الله فان غلب علیه فلیستدن علی الله و علی رسوله مایقوت به عیاله، فان مات و لم یقضه کان علی الامام قضاؤه فان لم یقضه، کان علیه وزره ان الله عزوجل یقول: (انما الصدقات للفقراء و المساکین و العاملین علیها) الی قوله (والغارمین) فهو فقیر مسکین مغرم. (وسائل 13 / 91، باب 9 از ابواب الدین، حدیث 2)

5 - در خبری مرسل آمده که راوی گفت: شخصی از حضرت امام رضا(ع) سؤالی کرد و من می‎شنیدم، آن شخص می‎گفت: فدایت گردم از گفتار خداوند عزوجل که می‎فرماید: اگر بدهکار نمی تواند بدهی خود را پرداخت کند تا هنگام توان پرداخت به وی مهلت داده شود (وان کان ذوعسرة فنظرة الی میسرة)بقره (2): 280. مرا خبر ده که آیا برای این مهلت، مدت و زمان مشخصی است ؟... حضرت فرمود: "بله زمان معین آن تا وقتی است که خبر گرفتاری و بدهکاری وی به گوش امام برسد؛ پس اگر در راه اطاعت خداوند آن مال را مصرف کرده، بر امام است که از "سهم غارمین" بدهی او را ادا کند؛ و اما اگر در معصیت خدا مصرف کرده، چیزی بر عهده امام نیست."فی خبر مرسل: سأل الرضا(ع) رجل و انا اسمع، فقال: جعلت فداک ان الله عزوجل یقول: (و ان کان ذو عسرة فنظرة الی میسرة) اخبرنی عن هذه النظرة التی ذکر الله عزوجل فی کتابه لها حد یعرف ؟...فقال: نعم ینتظر بقدر ماینتهی خبره الی الامام فیقضی عنه ما علیه من الدین من سهم الغارمین اذا کان انفقه فی طاعة الله فان کان انفقه فی معصیة الله فلاشئ له علی الامام. (وسائل 13 / 91، باب 9 از ابواب الدین، حدیث 3)

6 - باز در روایتی مرسل "مرسل" روایتی است که زنجیره سند آن گسسته شده باشد. از امام جعفر صادق (ع) نقل شده که آن حضرت فرمود: "امام بدهکاری مؤمنان را می‎پردازد به غیر از مهریه همسرانشان."فی خبر مرسل عن ابی عبدالله (ع) قال: الامام یقضی عن المؤمنین الدیون ماخلا مهور النساء. (وسائل 13 / 92، باب 9 از ابواب الدین، حدیث 4)

7 - در خبر صباح بن سیابه از امام جعفر صادق (ع) به نقل از پیامبراکرم (ص) آمده که آن حضرت فرمود: