آیت‌الله منتظری

می‎داشت و خلفا نیز پس از وی این چنین می‎کردند و سیره علی (ع) هم در دوران خلافت این گونه بود.

روایات متعددی بر اینکه زکات به حسب حکم اولی در اختیار حاکم اسلامی است دلالت دارد، که نمونه هایی از آن از نظر شما می‎گذرد:

1 - روایت صحیحه ای از زراره و محمد بن مسلم نقل شده که آن دو از تفسیر آیه (انما الصدقات للفقراء و المساکین والعاملین علیها و المؤلفة قلوبهم و فی الرقاب و الغارمین و فی سبیل الله و ابن السبیل فریضة من الله و الله علیم حکیم توبه (9): 60. صدقات (زکوات) مال "نیازمندان" و "مستمندان" و "مأمورین گردآوری و نگهداری زکات" و "افرادی که لازم است دلهایشان جلب اسلام شود"و "آزاد کردن بردگان و بدهکاران" و "هر کار خیر در راه خدا" و "در راه ماندگان" فریضه ای است از جانب خداوند؛ و خداست دانای حکیم.) از امام جعفر صادق (ع) پرسش نمودند که آیا از زکات به فقرا و مساکین غیر شیعه نیز داده می‎شود؟ حضرت فرمود: "امام به همه اینها از زکات پرداخت می‎کند برای اینکه همه اطاعت و پیروی او را پذیرفته اند."

زراره گفت: به آن حضرت عرض کردم:

اگرچه آنان عارف به حق (شیعه) نباشند؟ حضرت فرمودند: "بلی ای زراره، اگر امام بخواهد فقط به طرفداران حق بدهد و به دیگران نپردازد، چه بسا محل و موردی برای زکات پیدا نشود؛ امام باید به کسانی که اهل حق هم نیستند و نیازمندند بپردازد تا اینکه آنان به دین رغبت پیدا کرده و به اطاعت از امام پایدار بمانند؛ اما در این روزگار تو و اصحاب تو به غیر اهل حق و معرفت زکات ندهید، شما در میان مسلمانان هر که را عارف به حق یافتید از زکات خویش بپردازید نه همه مردم را."فی صحیحة زرارة و محمد بن مسلم انهما قالا لابی عبدالله (ع): ارأیت قول الله تبارک و تعالی: (انما الصدقات للفقراء و المساکین...) اکل هؤلاء یعطی و ان کان لایعرف ؟ فقال: ان الامام یعطی هؤلاء جمیعا؛ لانهم یقرون له بالطاعة، قال زرارة، قلت: فان کانوا لایعرفون ؟ فقال: یا زرارة، لو کان یعطی من یعرف دون من لایعرف لم یوجد لها موضع، و انما یعطی من لایعرف لیرغب فی الدین فیثبت علیه، فاما الیوم فلاتعطها انت و اصحابک الامن یعرف. (وسائل 6 / 143، باب 1 از ابواب المستحقین، حدیث 1)

از این صحیحه به خوبی استفاده می‎شود که زکات بر اساس تشریع اولی در اختیار امام است و امام به وسیله آن مشکلات کسانی را که تحت سرپرستی وی هستند برطرف می‎کند، چه عارف به حق باشند یا نباشند. اما چون افرادی غاصب و نااهل حکومت را به تصرف خود آورده و اموال عمومی و زکوات را در غیر جایگاه خود مصرف می‎کردند و اهل حق بدون سرپرست و محروم باقی ماندند، در آن صورت امام دستور فرمود اهل حق (شیعه) زکوات خود را بین فقرای خود [که از