خطبه قرار داده شده ؟ باید گفت: بدان جهت که نماز جمعه محل حضور همه مردم است، خداوند خواسته است امیر و حاکم وسیله و راهی داشته باشد که توسط آن مردم را موعظه کرده و به اطاعت خداوند تشویق و از نافرمانی وی بترساند و آنان را بدانچه مصلحت دین و دنیایشان در آن است واقف کند و آنان را در جریان مشکلاتی که به آنان روی آورده از شهرها و کشورها و سیاستهایی که منفعت یا ضرری برای آنان در بر دارد قرار دهد."فی خبر الفضل بن شاذان عن الرضا(ع): فان قیل: فلم جعلت الخطبة ؟ قیل: لان الجمعة مشهد عام فاراد ان یکون للامیر سبب الی موعظتهم و ترغیبهم فی الطاعة و ترهیبهم من المعصیة و توقیفهم علی ما اراد من مصلحة دینهم و دنیاهم، و یخبرهم بماورد علیهم من الافاق (الافات) من الاهوال التی لهم فیها المضرة و المنفعة . (وسائل الشیعه، 5 / 39، باب 25 از ابواب نماز جمعه، حدیث 6) همان گونه که ملاحظه شد در متن وسائل کلمه "آفاق" که به معنی اخبار شهرها و کشورها است آمده، اما در علل الشرایع به جای آن کلمه "آفات" است که با کلمه "اهوال" ذکر شده در روایت مناسب تر است، در این صورت معنی جمله این میشود که امام جمعه باید آفت های جامعه اسلامی را برای مردم بازگو کند، امام جمعه باید مسائل را برای مردم بگوید تا مردم بفهمند در دنیا چه خبر است، آمریکا چه میکند، شوروی چه توطئه هایی در سر میپروراند و اسرائیل چه مشکلاتی را برای جامعه ایجاد کرده است، تا کلاه سرشان نرود و برای مقابله با دشمنان هوشیاری و آمادگی بیشتری پیدا کنند. (از افاضات معظم له در درس)
پس کسی که متصدی نماز جمعه میشود باید رهبر و فرمانده جامعه باشد. از طرف دیگر حضور در نماز جمعه بر زنان و پیرمردان و افراد از کار افتاده و زمین گیر و افرادی مشابه اینها واجب نیست، بلکه وجوب شرکت در نماز جمعه متوجه جوانان و کسانی است که تمکن از شرکت در نماز را دارند؛ و گویا غرض از وضع این شرایط بدان جهت بوده که شرکت کنندگان به گونه ای باشند که از همانجا بتوانند به صف رزمندگان جبهه و یا به صفوف پاسداران مرزهای اسلام بپیوندند.
و این گونه است که ملاحظه میفرمایید اقامه نماز جمعه از شؤون سیاسی حکومت بلکه سنگ بنای تشکیل آن است و جهات سیاسی، اجتماعی و حتی جهات نظامی در آن جایگاه ویژه ای را داراست.
در روایتی عبدالرحمن بن سیابة از امام جعفر صادق (ع) نقل نموده که فرمود:
"بر امام لازم است افرادی را که برای پرداخت دیون خود زندانی شده اند در روز جمعه برای شرکت در نماز جمعه و در روز عید برای شرکت در نماز عید از زندان خارج کند و مأمورین را نیز همراه آنان بفرستد، پس هنگامی که نماز جمعه و عید به پایان رسید آنان را به زندان بازگرداند."فی روایة عبدالرحمن بن سیابة عن ابی عبدالله (ع) قال: ان علی الامام ان یخرج المحبسین فی الدین یوم الجمعة، و یوم العید الی العید، و یرسل معهم، فاذا قضوا الصلاة و العید ردهم الی السجن. (وسائل الشیعه، 5 / 36، باب 21 از ابواب صلاة الجمعة، حدیث 1)
.jpg)
