صفحه ۱۹۳

پس مصلحت های اجتماعی در طبع انجام فریضه نماز امری است غالب، و این فریضه به هیچ وجه یک عبادت شخصی محض نیست؛ و گویا اصل اولی در نماز همان به جماعت خواندن است، مگر اینکه در صورت اضطرار انسان موفق به شرکت در جماعت نگردد.به نظر می‎رسد حکم آتش زدن خانه کسانی که به جماعت حاضر نمی شوند یک امر حکومتی است که به شرایط و مصالح جامعه بستگی دارد؛ و لذا اگر چه این روایات از جهت سند بد نیست اما فقها بر اساس آن فتوا نداده اند.(مقرر)

نماز جمعه سنگ بنای تشکیلات حکومتی اسلام

پیش از انکه پیامبراکرم (ص) به مدینه هجرت فرمایند برای شخص آن حضرت زمینه اقامه نماز جمعه فراهم نشده بود، اما پس از آنکه تعدادی از مردم مدینه به آن حضرت گرویدند طبق دستور پیامبراکرم (ص) مسلمانان مدینه به امامت مصعب بن عمیر و یا اسعد بن زراره یا هر دو متناوبا نماز جمعه را اقامه می‎نمودند،پیامبراکرم (ص) مصعب بن عمیر را برای تعلیم دادن قرآن و نماز و احکام، و اسعد بن زراره را به عنوان فرمانده و حاکم مردم مدینه مشخص فرموده بود، و نماز جمعه هم گاهی به امامت مصعب و گاهی به امامت اسعد اقامه می‎شد.(از افاضات معظم له در درس) و این اولین سنگ بنای تجمع و تشکیل دولت اسلامی در مدینه بود.

پیامبراکرم (ص) نیز در اولین جمعه ای که به مدینه هجرت فرمودند در محله بنی سالم همراه با صد نفر از مسلمانان نماز جمعه برگزار نمودند.در محل برگزاری این نماز در سالهای بعد، مسجدی به نام مسجد الماة بنا شد که در یک کیلومتری مسجد قبا قرار دار. (از افاضات معظم له در درس) پس از آن حضرت نیز کسانی که زعامت امت و تدبیر امور آنان را به عهده داشتند همواره نماز جمعه را اقامه می‎کردند و مردم نیز موظف بودند بجز افرادی که عذری داشتند در آن شرکت کنند.

در نماز جمعه دو خطبه تشریع شده که امام باید به ایراد آن بپردازد و ضمن آن گذشته از سپاس و ستایش خداوند متعال و سلام و درود بر پیامبر و آل او(ع) و ارشاد و موعظه مردم، مسائل سیاسی و اجتماعی مسلمانان را نیز بازگو کند.

در رابطه با علت تشکیل نماز جمعه و فلسفه تشریع دو خطبه آن، در خبر فضل بن شاذان از امام رضا(ع) این گونه آمده است: "پس اگر گفته شد: چرا در نماز جمعه

ناوبری کتاب