"هنگامی که پدرم علی از دار دنیا رفت مسلمانان این امر (حکومت) را به من واگذار کردند و تو بی تردید نیک میدانستی که من نسبت به این امر (حکومت) از تو سزاوارترم."ان علیا لما مضی لسبیله... ولانی المسلمون الامر بعده... فانک تعلم انی احق بهذا الامر منک . (مقاتل الطالبیین 35/)
8 - امام حسین (ع) به اصحاب حر میفرماید: "ما اهل بیت محمدیم و اولی هستیم به ولایت امر (حکومت) بر شما."و نحن اهل بیت محمد و اولی بولایة هذا الامر علیکم. (ارشاد مفید / 207 = چاپ دیگر225/).
و موارد دیگری از این قبیل که در آن لفظ "امر" به مفهوم حکومت و امارت به کار برده شده است، و آیاتی مثل (و شاورهم فی الامر)آل عمران (3): 159. و (امرهم شوری بینهم)شوری (42): 38. را نیز از همین موارد میتوان به شمار آورد؛ زیرا از کلمه "امر" در این دو آیه شریفه همین مفهوم امور حکومتی و اجتماعی به ذهن متبادر است.
اولی الامر چه کسانی هستند؟
با توجه به آنچه در معنی و کاربرد واژه "امر" گفته شد، "اولی الامر" کسانی هستند که امر حکومت و اداره شؤون عمومی جامعه را در شعب و قسمتهای مختلف آن به عهده دارند که در رأس آنان رهبری و امامت امت اسلامی قرار دارد.
درباره معنی "اولی الامر" مرحوم شیخ انصاری در کتاب مکاسب میفرماید:
"آنچه از ظاهر این عنوان در عرف به دست میآید این است که "(اولی الامر)" کسانی هستند که در امور عامه مسلمانان که شرع مقدس فرد خاصی را برای انجام آن مشخص نکرده الزاما به آنان مراجعه میشود."مکاسب 153/.
صاحب کتاب الدر المنثور به نقل از ابوهریره روایت نموده که گفت:
"اولی الامر همان امرا و فرماندهان شما هستند."
در تعبیر دیگری درباره معنی اولی الامر وارد شده که "هم امراء السرایا" آنان فرماندهان سریه ها هستند (کسانی که به جای پیامبراکرم (ص) فرماندهی جنگ را به عهده داشتند).
باز در همان کتاب الدر المنثور از بخاری و مسلم و افرادی دیگر از ابن عباس روایت نموده که گفت:
"این آیه (اطیعواالله و اطیعوا الرسول و...) در شأن عبدالله بن حذافة بن قیس در آن هنگام که از سوی پیامبراکرم (ص) برای سریه ای اعزام میشد نازل گشت."عن ابی هریرة فی معنی اولی الامر: "هم الامراء منکم" و فی لفظ "هم امراء السرایا" و عن البخاری و مسلم و غیرهما عن ابن عباس قال: "نزلت فی عبدالله بن حذافة بن قیس اذ بعثه النبی (ص) فی سریة ." (الدر المنثور، 176/2)
.jpg)
