خوانندگان محترم عذرخواهی نموده و سخن پیرامون این موضوع را به همین جا خاتمه میدهیم.
4 - دلالت آیه: (و ما کان لمؤمن و لا مؤمنة اذا قضی الله...)
(و ما کان لمؤمن و لا مؤمنة اذا قضی الله و رسوله امرا ان یکون لهم الخیرة من امرهم حزاب (33).36. هیچ زن و مرد مؤمنی را نمی رسد هنگامی که خدا و رسول وی امری را اراده نمایند اختیاری در کار خویش داشته باشند.)
طبق آنچه مفسرین نوشته اند این آیه درباره جریان ازدواج زید بن حارثه با زینب - که در توضیح آیه قبل به آن اشاره شد- نازل گردیده است.
پیامبراکرم (ص) تصمیم گرفت دختر عمه خود، زینب بنت جحش را به ازدواج پسرخوانده خویش، زید بن حارثه درآورد، اما زینب و برادرش عبدالله از این پیوند ناخرسند بودند، آیه فوق در این باره نازل گردید، لکن پس از نزول آیه زینب و برادرش به پیامبرخدا(ص) گفتند: ما به آنچه خدا و رسولش صلاح بدانند و راضی باشند راضی هستیم.
آنچه مسلم است این قضیه تنها یک قضیه شخصی نیست، بلکه مسأله ای اجتماعی است. به ویژه با توجه به اینکه زید پس از مدتی زینب را طلاق داد و پیامبراکرم (ص) با وی ازدواج نمود، و همه بیانگر این است که تمام این ماجرا برای از بین بردن دو عادت خرافی و بی اساس جاهلیت از میان جامعه اسلامی بوده است، یکی عادت زشت دانستن و بیزار بودن مردم از ازدواج یک خانم قریشی با برده آزاد شده، و دیگری پسرخوانده را در حکم پسر قرار دادن و همسران آنها را در حکم همسران فرزندان خویش دانستن، که پیامبراکرم (ص) با ازدواج خویش با زینب عملا این تصور بی اساس را باطل اعلام فرمود.
بر اساس این آیه در مسائل حکومتی، اجتماعی درمقابل نظر خدا و پیامبر(ص) از مردم نفی اختیار شده است. اما به این نکته نیز باید توجه داشت که در این مورد خاص طبق آنچه وارد شده پس از نزول آیه، زینب به هنگام عقد نسبت به ازدواج کاملا رضایت داشت و سلب اختیاری در کار نبوده، مگر اینکه گفته شود به اصطلاح علما "مورد، مخصص نیست"بیان یک حکم در مورد خاص دلیل بر این نیست که حکم فقط منحصر به همین یک مورد است، بلکه حکم کلی است و مورد خاص فقط به عنوان یک نمونه از آن حکم کلی به شمار میآید. (مقرر) و حکم کلی "حاکمیت داشتن نظر خدا و رسول بر مردم" همواره به کلیت خود باقی است. و این نکته ای است در خور توجه.
5 - دلالت آیه: (انام ولیکم الله و رسوله...)
"انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوالذین یقیمون الصلاة و یؤتون الزکاة و هم
.jpg)
