آیت‌الله منتظری

در معجم مقاییس اللغة آمده است:

"و - ل - ی، اساسا به معنی قرب و نزدیکی است. ولی (به فتح واو و سکون لام و یا) به معنی قرب است، گفته می‎شود: (تباعد بعد ولی ) یعنی پس از قرابت دور شد. (وجلس مما یلینی) یعنی کنار من نشست. ولی به یارانی که بعد از اولین باران شبیه شبنم می‎بارد گفته می‎شود. و از همین باب است کلمه "مولی" که به معنی: بنده آزاد شده، آزاد کننده بنده، هم راه، هم پیمان، پسر عمو، یاور، همسایه و... است که همه اینها از "ولی - به فتح واو و سکون لام و یا" به معنی قرب است، و هرکس سرپرستی کسی را به عهده بگیرد ولی او محسوب می‎شود. و همه مشتقات این باب به قرب بازگشت می‎نماید."معجم مقاییس اللغة، ‏141/6.

لسان العرب در این باره می‎نویسد:

"ولی: ولی یتیم کسی است که در کنار یتیم قرار گرفته و سرپرستی وی را به عهده دارد؛ و ولی زن، کسی است که اجازه ازدواج زن به وی وابسته است، و بدون اجازه او ازدواجش امکان پذیر نیست.

در حدیث وارد شده هر زن بدون اجازه مولای خویش ازدواج کند، ازدواجش باطل است.

فراء می‎گوید: (موالی ورثه شخص و پسر عموهای وی هستند.) و نیز گفته: (ولی و مولی در کلام عرب یکی است).

ابومنصور می‎گوید: از همین مورد "سرپرستی" است گفتار پیامبراکرم که می‎فرماید: هر زنی بدون اجازه مولای خویش... و در روایتی به جای کلمه مولی ولی آمده و این بدان جهت است که این دو کلمه (ولی و مولی) هر دو به یک معنی است."لسان العرب، ‏407/15.

در اقرب الموارد این گونه آمده است:

"ولی الشئ و علیه ولایة و ولایة : ملک امره و قام به - در کنار چیزی قرار گرفت و ولایت چیزی به عهده اوست، یعنی مالک کار او شد و مسؤولیت آن را به عهده گرفت."اقرب الموارد، ‏1487/2.

و سخنان دیگری نظیر این سخنان که اهل لغت در معنی کلمه ولایت و مشتقات و موارد استعمال آن گفته اند که می‎توان برای آگاهی بیشتر به آنها مراجعه کرد. مفهوم ولایت و مولی در فرهنگ اسلامی حال با توجه به مطالبی که در معنی لغوی ولایت گفته شد، یعنی با توجه به اینکه ولی یتیم کسی است که سرپرستی وی را به عهده دارد، و ولی زن کسی است که اجازه ازدواج به عهده اوست و طبق فرموده پیامبراکرم (ص) "هر زنی بدون اجازه ولی خویش ازدواج کند ازدواجش باطل است."عن النبی (ص) ایما امراءة نکحت بغیر اذن ولیها فنکاحها باطل. (سنن ترمذی، ‏280/2، باب 14 از ابواب نکاح، حدیث 1108)