صفحه ۱۴۳

همنشینان و دوستان او هستی ؟ گفتم: نه، گفت: تو اهل کدام شهری ؟ گفتم: اهل کوفه، گفت: پس تو هشام هستی، آنگاه مرا در جای خود نشاند و تا هنگامی که من در جلسه حضور داشتم دیگر سخن نگفت."اصول کافی، ‏169/1، کتاب الحجة، باب الاضطرار الی الحجة، حدیث 3.

این آن چیزی بود که به صورت خلاصه درباره نصب حضرت علی (ع) به خلافت از طرف رسول خدا(ص) می‎توان در اینجا مطرح کرد. البته تفصیل آن را باید در کتابهای کلام و اعتقادات جستجو نمود.

لزوم اظهارنظر در مباحث علمی

من گمان نمی کنم هیچ یک از مسلمانان از برادر مسلمان خود انتظار و توقع داشته باشد که آنچه را بین خود و خدای خود حق می‎داند کتمان کرده و در یک بحث علمی آن را اظهار ننماید.

آنچه به نظر من از هر فرد مسلمان انتظار می‎رود این است که در هر حال ادب را رعایت نموده و زبان و قلم خود را کنترل کند، از نزاع و تشاجر دوری جسته و برادری و وحدت مسلمانان را در مقابل دشمنان و بیگانگان محفوظ نگاه دارد.

و بر هر عالم منصفی لازم است همواره به دنبال حق بوده و پس از دستیابی به آن آن را بپذیرد و درصدد نباشد هر آنچه را واقع شده است پاک و بی عیب جلوه داده و آن را توجیه کند. اللهم فاهدنا لما اختلف فیه من الحق.

و نیز به برادران مسلمان خویش چه شیعه و چه سنی سفارش می‎کنم که در مسأله امامت و خلافت به کتاب المراجعات که مشتمل است بر مکاتبات آیت الله سید عبدالحسین شرف الدین موسوی از علمای بزرگ شیعه و علامه استاد شیخ سلیم البشری پیشوای دانشگاه الازهر که از علمای بزرگ سنی مذهب است مراجعه کنند و از آن بهره جویند؛ چرا که این کتاب با همه کوچکی مشتمل بر مطالبی است که دردمندان را شفا و تشنگان را سیراب می‎کند. خداوند مؤلف بزرگوار و گرانقدرش را جزای خیر دهد.المراجعات یکی از آثار ارزنده آیت الله سید عبدالحسین شرف الدین است که در آن 112 نامه که بین ایشان و شیخ الاسلام سلیم بشری مفتی و رئیس سابق جامعه الازهر مبادله شده گردآوری شده است. این دو عالم اسلامی در این نامه ها حقایق بسیاری را مورد بحث و نظر قرار داده اند، بیان این نامه ها ادبی، زیبا و محکم است و مطالب مطرح شده در آنها غنی و سرشار. به گفته سلیم بشری: شرف الدین در نامه های پرمغز و خوش سبک و محکمش به سان سیلی است که از قله های کوه خیزد، یا ابری که از آن ژاله ریزد. از نامه های شیخ سلیم بشری نیز پیداست که دانشمندی عمیق و حق جو بوده است. وی در نوشته هایش حقایق مهمی از مسائل اعتقادی شیعه و غیر آن را تصدیق کرده است که از جمله اهمیت اساسی فقه شیعه و مجزی بودن عمل به آن در رفع تکلیف است. دوست و معاصر شرف الدین عالم سترگ، شیخ آقا بزرگ تهرانی درباره شخصیت او می‎نویسد: شرف الدین یکی از افتخارات این روزگار و یکی از آیات بزرگ خداست که در عصر حاضر (قرن چهاردهم هجری) طلوع کرده است... کسی که بخواهد شرف الدین را توصیف کند چه بگوید؟ بگوید: او مجتهدی است دانا؟ متکلمی است بی همتا؟ فیلسوفی است نیرومند؟ اصول دانی است متبحر؟ مفسری است بزرگ ؟ محدثی است صادق ؟ مورخی است حجت ؟ خطیبی است زبان آور؟ پژوهشگری است نقدگرا؟ ادیبی است سترگ ؟ آری شرف الدین این همه است و علاوه بر اینها مجاهدی است نستوه در راه دین و مبارزی است پیوسته در سنگر... (نقباء البشر، ج ‏1084/3). برای شناخت بیشتر عالم مجاهد شرف الدین به آثار وی و نیز کتاب شرف الدین تألیف فاضل ارجمند محمدرضا حکیمی مراجعه شود. (مقرر)

ناوبری کتاب