آیت‌الله منتظری

و عقدهای فاسد است."تخصیص" یک قاعده اصولی است و معنی آن محدود نمودن مصادیق یک دلیل عام توسط دلیل دیگری که خاص است می‎باشد، و از نظر اعتبار و حجیت شرعی دلیل خاص بر عام مقدم است. (مقرر)

ج - اولویت در امور عمومی و اجتماعی

براساس این احتمال، آن حضرت فقط در امور عمومی اجتماعی اولویت دارد، به این معنی که وی نسبت به امور عمومی جامعه از همه اولی است. اموری که شارع مقدس نسبت به آنها توجه و عنایت داشته و مربوط به شخص و فرد خاصی نیست، اموری که مصلحت اجتماعی در آن نهفته است و هر قوم و قبیله ای برای اقامه و حل و فصل آن به رئیس قبیله خود مراجعه می‎کند و جامعه به طور طبیعی آنها را از وظایف رهبری جامعه قلمداد می‎کند، مسائلی نظیر اقامه حدود، تصرف در اموال اشخاص غایب و ناتوان، حفظ و حراست از نظام اجتماعی جامعه، گردآوری مالیاتها و مصرف آن در مصالح عمومی مردم، بستن قراردادهای بین المللی با سایر دول و ملل و... که در این گونه امور دست وی باز، صاحب اختیار و آزاد است، و بر امت واجب است که از وی در این گونه مسائل اطاعت داشته باشند، در این صورت بر هیچ کس روا نیست از دستورات او تخلف کرده یا مزاحمت نموده و موانعی برای وی ایجاد کند و یا اینکه موضعی مخالف نظر او اتخاذ نماید.

حکمت این ولایت و اطاعت در این است که نظام جامعه بدون اطاعت کامل از رهبری در مسائلی که مربوط به اوست و آزاد بودن وی در اجرای تصمیمات خود انسجام و استحکام نمی یابد، اما در امور فردی و شخصی نظیر خرید و فروش اموال، طلاق همسر، ازدواج دختر و مسائل دیگری از این قبیل مورد نظر آیه شریفه نیست. مگر اینکه در موارد خاصی مصالح اجتماعی متوقف بر این گونه امور باشد، که در این صورت آن مسأله خاص نیز خود از مسائل اجتماعی محسوب می‎شود.

مجمع البحرین در تفسیر همین آیه (النبی اولی) روایتی را نقل نموده که مؤید همین احتمال و یا احتمال چهارم (که پس از این نقل می‎کنیم) است. و آن روایت این است:

د - اولویت نسبت به سایر والی ها و اولیا

مطابق این احتمال، پیامبراکرم (ص) اولی است نسبت به سایر ولایت مدارانی که در جامعه وجود دارند، که در این صورت معنی آیه این گونه می‎شود که ولایت آن حضرت از سایر ولایتها قویتر و محکمتر و حکم وی از سایر حکمهای صادره از دیگران نافذتر است.