واگذار نموده است. و به همین جهت اطاعت از دستورات حکومتی آنان که در مقام اعمال ولایت و حکومت بیان میدارند، همانند اطاعت از دستورات خداوند تبارک و تعالی واجب و لازم است. البته این اطاعت علاوه بر وجوب اطاعت از اوامر آنان در مقام بیان احکام الهی است؛ چرا که آن اوامر [به اصطلاح ] "اوامر ارشادی" است که صرفا حکم خدا را به گوش مردم میرسانند و اطاعت در این موارد چیزی جز اطاعت از خداوند متعال نیست؛ اما در دستورات حکومتی، اوامر در مقام اعمال سلطه و ولایت صادر شده که [به اصطلاح فقهی ] "اوامر مولوی" است.البته تصرف و ولایت تکوینی پیامبران در عالم وجود، نظیر زنده نمودن مردگان و شفای مرضهایی نظیر کوری و پیسی توسط حضرت عیسی (ع) و یا اژدها شدن عصا و ارائه ید بیضا به واسطه حضرت موسی (ع) و یا معجزات حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی (ص) و... در این مقام مورد بحث ما نیست؛ زیرا "ولایت تکوینی" مباحثی جداگانه دارد که در علم کلام مورد بحث قرار میگیرد. آنچه در اینجا مورد بحث ماست ولایت به مفهوم حکومت است. سخن در این است که خداوند سبحان منصبی را به عنوان ولایت و امامت و رهبری جامعه برای برخی از پیامبران و ائمه (ع) جعل نموده که این مقام گرچه به اعتبار و جعل است اما از مقام رسالت هم بالاتر است. رسول فقط پیام میآورد و دستورات الهی را ابلاغ میکند، اما مقام ولایت مقام حاکمیت داشتن، ملزم نمودن و اطاعت خواستن است؛ مقامی که حضرت ابراهیم (ع) پس از پشت سرگذاشتن آزمایش های بسیار طبق آیه شریفه (انی جاعلک للناس اماما) و حضرت داود(ع) مدتها پس از پیامبری با جمله (انا جعلناک خلیفة فی الارض) بدان دست یافته، مقامی که پیامبراکرم (ص) در جریان غدیرخم از جانب خداوند متعال با گفتن جمله "من کنت مولاه فهذا علی مولاه" برای امیرالمؤمنین (ع) قرار داد. (از بیانات استاد - حفظه الله - در درس) دلالت آیات قرآن کریم بر ولایت برخی از انبیا و ائمه معصومین (ع)
در قرآن کریم آیات متعددی وجود دارد که از آنها استفاده میشود خداوند سبحان ولایت به مفهوم حکومت را برای پیامبراکرم (ص) و تعدادی از پیامبران پیش از وی و نیز ائمه معصومین (ع) اعتبار نموده است، که همراه با توضیح و شرحی مختصر به درج آنها میپردازیم:
1 - دلالت آیه (واذ ابتلی ابراهیم...)
(واذ ابتلی ابراهیم ربه بکلمات فأتمهن، قال انی جاعلک للناس اماما قال و من ذریتی قال لاینال عهدی الظالمین بقره (2): 124..
و هنگامی که خداوند ابراهیم را به اموری چند آزمود و او همه را به پایان برد گفت: من تو را به پیشوایی مردم برگزیدم، گفت: و از فرزندانم ؟ گفت: عهد من به ستمکاران نمی رسد.)
در کتاب اصول کافی از حضرت امام صادق (ع) روایتی نقل شده که آن حضرت فرمود:
.jpg)
