صفحه ۱۰۷

خاطر است که فقهای ما به روایات منقول از "حفص بن غیاث، غیاث بن کلوب، نوح بن دراج، سکونی" و دیگر رجال عامه که از ائمه (ع) روایت نموده اند، در صورتی که روایت معارض و نظر خلافی در مقابل آن ارائه نشده باشد اعتنا نموده و طبق آن عمل می‎کنند."العدة، ج ‏379/1.

د - رعایت ترتیب در نقل آیات و روایات

شیوه دیگر ما در طرح هر مبحث و مسأله این است که در ابتدا آیات شریفه ای که بر موضوع دلالت دارد نقل نموده، آنگاه به ذکر روایتهایی که از پیامبراکرم (ص) چه از طریق شیعه و یا سنت نقل شده می‎پردازیم، آنگاه روایتهای منقول از امیرالمؤمنین و سایر ائمه (ع) را به ترتیب درج می‎کنیم.

البته به ندرت از این قاعده عدول شده، که آن هم به خاطر رعایت نکات ویژه ای بود که با اندک تأملی سر آن بر خواننده آشکار خواهد شد.

در طول کتاب به تفسیر آیات و شرح روایات نپرداخته ایم، مگر در برخی موارد لازم، و این به خاطر پرهیز از طولانی شدن کتاب بوده است. و در مواردی که روایتی در مقام بیان و تفسیر آیه ای بوده نقل آن روایت را مقدم داشته ایم.

اما در هر صورت هیچ گونه ادعایی در بی عیب و نقص بودن ترتیب کتاب، چگونگی بیان مطالب و یا به دور از اشتباه و خطابودن برداشتها نیست؛ چرا که انسان همواره در معرض خطاکاری و فراموشی است.

11 - اهمیت فقه حکومتی و مسائل اجتماعی در اسلام در رابطه با فقه و فقاهت در اعصار اخیر بین مسلمانان اعم از شیعه یا سنی دو نقصان آشکار عارض گردیده، یکی نقصان در کمیت و دیگری در کیفیت و نوع مباحث. نقصان کمیت، کاهش یافتن حوزه های علمیه و مدارس عالی علوم اسلامی در جهان اسلام است که در اثر آن با تلاشهای استعمار و همکاری عمال و دست نشاندگان آنها تعداد فقهای خبره و متبحر در مسائل اسلامی به حداقل کاهش یافته است. و اما نقصان در کیفیت، بدین گونه که بیشترین تلاشهای فقهی در مسائل عبادی و شخصی فقه متمرکز گردیده و به جهت حاکم نبودن دستورات اجتماعی اسلام در طول سالهای دراز بر جامعه، کمتر به مسائل عمومی و اجتماعی مسلمین پرداخته شده است.

از این رو از جوانان مسلمانی که دارای استعداد و آمادگی تحصیلی هستند در سطح کشورهای اسلامی انتظار می‎رود که با کاستن از توجه خود به دنیا و زیور و زینتهای آن با نیت صادقانه و پاک و همت عالی به دانشگاههای اسلامی و حوزه های علمیه روی بیاورند.

و از طلاب و فضلا نیز امید می‎رود که به فراگیری مسائل فردی اکتفا نکرده بلکه به تفقه در مسائل عمومی و قضایای اجتماعی اسلام بپردازند؛ مسائلی مانند مسائل

ناوبری کتاب