مبحث برخی از کلمات فقها و علمای صاحب نظر در آن زمینه نقل گردد. در نقل روایات به بحث و بررسی و جرح و تعدیل سند احادیث نپرداخته ام، مگر در برخی موارد لازم؛ زیرا یکی از اهداف عمده ما در این کتاب جمع آوری روایات پراکنده این مباحث بوده است تا تحقیق و بررسی برای علاقه مندان آسانتر گردد؛ که "رب حامل فقه الی من هو افقه منه".بسا فقیهی که به فقیه تر از خویش مسائل فقهی را منتقل میکند.
ج - بررسی مسائل به شیوه تطبیقی یا فقه مقارن
با توجه به اینکه موضوع حکومت اسلامی چیزی نیست که در میان مسلمانان به فقه شیعه امامیه اختصاص داشته باشد، بلکه این مسأله از دیدگاه همه مسلمانان یک امر ضروری است، از این رو بایسته است بحث در آن به شیوه ای باشد که آرای همه مذاهب فقهی اسلام را در بر گیرد. شیوه بسیاری از فقهای ما شیعه امامیه در کتب فقهی بر همین مبنا بوده است. مانند سید مرتضی در ناصریات و انتصار، شیخ طوسی در خلاف، محقق در معتبر،عذمه در تذکره و منتهی، آنان در کتابهای فقهی و اصولی خود روایات و فتاوای سنت را نیز متعرض و یادآور میشده اند.
شیوه استاد بزرگوار مرحوم آیت الله العظمی بروجردی - اعلی الله مقامه - نیز بر همین مبنا استوار بود. از سوی دیگر چه بسا روایاتی از ائمه (ع) در مسائل گوناگون نقل شده که ناظر بر روایات و فتاوای مشهور فقهای سنت در زمان آنان است و در روایات و فتاوای آنان قرینه هایی وجود دارد که معنی و مقصود روایات ائمه ما را روشن میگرداند. و نیز در بسیاری از مسائل این بحث، شماره اخبار و روایات به اندازه ای زیاد است که در مجموع علم اجمالی پیدا میکنیم به اینکه برخی از آنها از معصوم صادر شده؛ و ما از این موضوع به عنوان "تواتر اجمالی" یاد میکنیم؛ این مقدار در اثبات اصل موضوع مورد بحث و مورد استدلال کفایت میکند، هرچند نتوان به مضمون جداگانه تک تک این روایات استناد نمود. از کلام شیخ الطایفه (شیخ طوسی (ره" چنین برمی آید که به روایاتی که از طریق سنت از امیرالمؤمنین و سایر ائمه معصومین (ع) نقل شده عمل کردن روا میباشد، مشروط بر اینکه از طریق شیعه روایات و اجماعی که مخالف آن باشد وجود نداشته باشد، ظاهر این است که در روایاتی که راویان سنت از پیامبراکرم (ص) نقل کرده اند نیز این ملاک وجود دارد. ایشان (شیخ طوسی) در کتاب عده میفرماید:
.jpg)
