صفحه ۹۷

با اصرار من قبول کردند اما جمله ای فرمودند که در لحظه ای که این مقاله را می‎نویسم بارها اشک را بر گونه هایم جاری کرده است. (من در حقیقت اگر در سال 1367 از اعدام ها نجات یافتم به دلیل فشارهای او بود) این جمله آن بود: "مخلص شما هستیم." این حد تواضع فقط برای انسان های بزرگ وجود دارد.

در جامعه ای که خودخواهی، خودبینی و القاب بزرگ انسان را کور می‎کند، او هر لحظه عظیم تر می‎نمود. از منتظری بیاموزیم هر اندیشه ای اگر ذره ای مردم مدار باشد با قلب های مهربان، نمی تواند توجیه گر ظلم و بیداد باشد.

مسیح گفت همسایه ات را دوست داشته باش، حقوق بشر می‎گوید که همنوع را دوست داشته باشیم، عهد عتیق می‎گوید بیگانه را دوست داشته باشیم.

منتظری با قلب مهربان، مردم را دوست داشت چرا که هر جزمی و دگمی با قلب مهربان و مردم دوستی تعدیل می‎شود.

بر سنگ مزارش این گونه خواهیم خواند: "در اینجا فقیهی خفته است که به قدرت و حکومت به خاطر حقوق مخالفان خود پشت پا زد و تا آخرین لحظه عمر برای حقوق انسان ها نالید."

پس مخلص آن قلب مهربان.

ناوبری کتاب