صفحه ۹۲

هر لحظه عظیم تر می‎نمود؟ "تقی رحمانی"

تاریخ شیعه امامیه در گرایش فقهی خود، چنین انسانی را کمتر به خود دیده است. آنان که فقهای شیعه را می‎شناسند به این واقعیت معترفند.

در کمتر از صد سال که فقهای شیعه توانسته اند حوزه علمیه را سامان دهند سه چهره فقهی سرآمد فقهای دیگر بوده اند.

آیت الله بروجردی به شیعه امامیه روحانی اعتبار بخشید و در میان اهل سنت مذهب فقه جعفری را رسمیت داد.

آیت الله خمینی به جریان فقهای شیعه، قدرت سیاسی اعطا کرد و اقتدار آنان را افزود، اما آیت الله منتظری به شرف و آزادگی شیعه افزود. این ویژگی به منتظری جایگاهی منحصر به فرد می‎دهد یعنی:

1 - پشت پا زدن به مقام به خاطر حقوق مخالف.

2 - دفاع از مردم و قرائت انسانی از حکومت دینی.

وی بسیار زودتر از آیت الله خمینی به عنوان مجتهد مسلم از سوی آیت الله بروجردی به رسمیت شناخته شد. آیت الله بروجردی به وی عنایت ویژه داشت اما منتظری به دلایل گوناگون وجود مجتهد مسلم بودن مرجعیت آیت الله خمینی را پذیرفت. استعداد منتظری و مطهری در میان شاگردان بروجردی مثال زدنی است.

بی گمان او فقیهی مبرز بود که در اصلاح فقه سنتی کوشید. خصیصه تئوری سازی، بعد از تجربه کردن دوران پس از انقلاب و بعد از عزل از

ناوبری کتاب