آیت‌الله منتظری

شدند. تربیت شاگردان بزرگی که امروز بسیاری از آنان در صف اساتید برجسته حوزه علمیه قم ایستاده اند و نیز حضور در جریان تدوین قانون اساسی و به عنوان نماینده مردم و رئیس مجلس بررسی و تدوین نهایی قانون اساسی و نظارت و ایفای نقش مؤثر در اعتلا و تحول این میثاق ملی به همراهی بزرگانی چون مرحوم آیت الله طالقانی، شهید آیت الله بهشتی و مرحوم آیت الله صدوقی و بسیاری از بزرگان دیگر از جمله خدماتی بودند که در مرحله ای دیگر از عمر خود به اسلام، انقلاب و ایران ارائه کردند. بعد در جریان تحولات بعدی انقلاب ایشان به واسطه وجهه علمی و تقوایی که داشتند و نیز قرابتی که به حضرت امام (ره) داشتند توسط مجلس خبرگان به عنوان قائم مقام رهبری تعیین شدند. در این دوره که نظام جمهوری اسلامی استقرار یافته و رو به پیشرفت می‎گذارد، ایشان به لحاظ دیدگاه های فقهی که داشتند، توانستند کمک زیادی به تحقق جمهوری اسلامی کنند و چنان که بزرگان زیادی روایت می‎کنند، امام (ره) برای گشودن گره ها و مشکلات فقهی حکومتی مسائل را به ایشان ارجاع می‎دادند تا به فتوای مرحوم آیت الله منتظری عمل شود. بنابراین ایشان تأثیر بسزایی در توسعه فقه سیاسی و گشودن باب های جدید در حکومت اسلامی داشتند و با نوشتن کتب مهمی در حوزه فقه حکومتی سبب توسعه در فقه سیاسی و حکومتی شدند زیرا فقه شیعه در دوره های طولانی در جریان حکومت قرار نداشت و فقهای شیعه دخالت زیادی در حکومت ها نداشتند بنابراین بخش هایی از فقه که به امر حکومت مربوط می‎شد، مورد توجه فقها قرار نداشت، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با شکل گیری