آیت الله منتظری به عنوان یکی از کسانی که در دوران های مختلف انقلاب نقش آفرین بوده و در شکل گیری نظام موجود و تئوریزه کردن اصول متعدد آن مخصوصا ولایت فقیه از جایگاه برجسته ای برخوردار بوده است از اولین کسانی بود که هوشمندانه صدای پای استبداد دینی را در جمهوری اسلامی شنید و وظیفه شرعی و انسانی خویش را در انتقاد از وضعیتی که آن را برخلاف آرمان های انقلاب میدانست به نحو احسن انجام داد و از این نظر میتوان او را جزو پیشگامان اصلاح انحراف بوجود آمده در مسیر نظام موجود دانست. شجاعت کم نظیر ایشان در مقابله با اعدام های وحشتناک سیاسی سال 67 و تلاش برای بهبود وضعیت زندانیان اگرچه نقطه عطفی در مسیر زندگی ایشان محسوب میشود اما واقعیت آن است که این رویکرد انسانی و متفاوت، در تمامی سال هایی که در حاکمیت بوده است همواره و در اشکال مختلف وجود داشته و نقش بسیار مؤثری در تعدیل رفتارهای تندروانه اوایل انقلاب ایفا نموده است بگونه ای که بدون این حضور متعادل کننده، قطعا میبایست امروز شاهد تلخی ها و فجایع بیشتری در حافظه تاریخی ملت باشیم.
یکی دیگر از ویژگی های منحصر بفرد آیت الله منتظری نقد مسئولانه مبانی اندیشه ای نظام موجود و در رأس آن اصل ولایت مطلقه فقیه است. او که سالیان متمادی در درس و بحث طرفدار نظریه ولایت فقیه و مروج آن بود و در مجلس خبرگان قانون اساسی نیز برای وارد نمودن این اصل به قانون اساسی مجدانه و مصرانه تلاش کرده بود این فرصت را یافت تا نتیجه سی سال حکومت فقها را از نزدیک شاهد باشد
.jpg)
