آیت‌الله منتظری

دادن مقام و منزلت ظاهری و حتی از دست دادن یک زندگی عادی بر این نقد مداوم و خیرخواهانه ادامه دهد. از آنرو او حجت مسلمانی ما بود که اگر فقیهی یا انبوه فقیهانی به حقوق مردم تجاوز می‎کردند و می‎کنند و فی المثل فرمان به کشتار زندانیان سیاسی می‎دهند، فقیه درجه اول دیگری بوده است که از منظر دین و فقه به این رفتارها اعتراض کند و صریحا اعلام کند که این اعمال خلاف شرع است. اگر چنین اعتراضی از چنین مقامی صورت نمی گرفت، در این روزگار پر فتنه و پر شبهه مسلمانان به سادگی نمی توانستند چنان رفتار منسوب به دین را محکوم کنند. همین جایگاه موجب شده است که برنده جایزه صلح نوبل و سخنگوی حقوق بشر ایران در سطح جهانی خانم عبادی، منتظری را "پدر حقوق بشر ایران" بنامد. با این همه او نه تنها حاکمان و ارباب قدرت را ارشاد می‎کرد و به نقد می‎کشید، بلکه از نقد خود و برخی افکار و یا رفتارهای گذشته اش نیز ابایی نداشت.

با توجه به تمام ویژگی ها، منتظری نه تنها الگو و حجت مسلمانی مؤمنان است، که الگوی انسانی و اخلاقی تمام آزادیخواهان، اخلاق محوران و عدالت طلبان است. بیانیه ها، مقاله ها و داوریهای افراد و گروهها و طیفهای متنوع و متکثر و حتی متضاد ایرانی و غیر ایرانی در مورد شخصیت، گفتار و رفتار منتظری در این روزها مؤید این مدعا است. او به درستی "پدر معنوی" جنبش مدنی و اخلاق مدار و آزادیخواهانه ملت ایران در این زمانه عسرت بود. خدایش بیامرزد. به یاران، شاگردان و بویژه به بیت معزز و همسر و فرزندان برومند آن فقیه مجاهد تسلیت و تعزیت می‎گویم و جای یگانه اش در جنبش سبز ایران جاودان باد.