آیت‌الله منتظری

خاضع، شجاع، مبارز، انساندوست و انسانگرا بدان ها پرداخته و فتاوای نوی که عرضه کرده (جواز دست دادن با زنان غیر مسلمان و زنان مسلمانی که دست ندادن به آنها بی احترامی تلقی می‎شود) دو موضوع در حوزه عمومی برجسته تر می‎نمایند: نگرش ویژه وی به ولایت فقیه و مباحث وی در مورد حقوق بشر.

نظارت فقیه انتخابی:

گرچه منتظری از پیش برندگان نظریه ولایت فقیه در نظام حقوقی و سیاسی جمهوری اسلامی بود، دیدگاه او سه تفاوت بنیادی با دیدگاهی که در جمهوری اسلامی حاکمیت یافت دارد.

تفاوت اول تأکید منتظری بر انتخابی بودن فقیه و نفی انتصاب وی از جانب خداوند است که مصباح و خامنه ای بدان باور دارند. گرچه دیدگاه منتظری نیز مقوم امتیازات ویژه فقها و روحانیون در رهبری کشور (و لذا تضاد با اصل جمهوریت و حاکمیت مردم) و اصولا شکل دادن به ساختار و هسته سخت افزاری حکومت بر مبنای آن امتیازات است اما در نظام ربانی سالاری منتظری مردم در حیطه های عرفی مجال حضور بیشتری در عرصه های تصمیم گیری و سیاست گذاری پیدا می‎کنند.

منتظری دخالت فقیه را به حوزه های تعارض احکام و دستورات دینی با روال های عرفی، و نه انطباق آنها، محدود می‎کند اما در قرائت حاکم، حکومت هیچ محدوده ای در دخالت در زندگی عمومی و خصوصی شهروندان تحت عنوان شرع و حکومت دینی نمی بیند.

تفاوت دوم در مطلقه و غیرمطلقه بودن ولایت فقیه است. در تفسیر