خود، هوشیاری و تیزبینی و نیز محبوبیت، مقبولیت و مرجعیت منتظری در تاریخ ایران اگر نه بی نظیر که نادر است.
آیت الله منتظری از مهم ترین طراحان نظریه ولایت فقیه بود اما تیزبینی، هوشیاری و صداقت او از سویی و تجربه تلخ تاریخ از دیگر سو او را به یکی از اصلی ترین منتقدان این نظریه بدل کرد.
آرمان خواهی صادقانه و شجاعت فکری که اولی در پرهیز از مصلحت اندیشی های برآمده از محاسبه قدرت و دومی در نقد خود عالی ترین جلوه خود را مییابند، نزد منتظری چندان پر رنگ بود که او دومین مقام جمهوری اسلامی را رها کرد و دست کم از سال 67 به بعد دمی از انتقاد صریح، بی پرده و رادیکال و از رشد فکری و نظری باز نایستاد.
آیت الله منتظری در زندان شاه از شجاع ترین، مقاوم ترین و سرسخت ترین مبارزان بود. تنها روحانی بلند مرتبه ایرانی بود که صریح، آشکار و بی پرده از خمینی، قدیمی ترین دوست و همراه خود، به دوران حیات و اقتدار او انتقاد کرد، منتظری از تنها ماندن و پرداخت هزینه نقد، حتی از کیسه اعتبار و محبوبیت خود، هراس نداشت و به دورانی از آیت الله خمینی و نظریه ولایت مطلقه فقیه، استبداد دینی، سرکوب خشونت آمیز منتقدان و... انتقاد کرد که همه جناح های حکومتی، حتی چهره هایی که اکنون به رهبران جنبش اعتراضی بدل شده اند، با سرکوب و استبداد همراه و از آیت الله خمینی تبعیت میکردند.
آیت الله منتظری تا چند سال پیش در مقابل آقایان خمینی و